U - u
u
vnw.
meervoud, 3e persoons voornaamwoord; wij, ons; wij; van ons.
Zie trefwoord: wi.
udu
znw.
hout; timmerhout.
Den Ndyuka sama e meke boto anga udu.
Var.:
odu.
pali udu
znw.
hout gebruikt voor het maken van peddels.
Pali udu na a udu di den sama e meke pali anga en.
Van: EN.
Etym.:
wood
.
udu ana
znw.
tak van een boom.
Zie trefwoord: ana.
uku1
1)
onoverg. ww.
Sa Lomina go uku a lampeesi fu kisi fisi fu a boli.
Zie:
fisi.
Var.:
oku.
ayo uku
znw.
Te wan sama kisi wan fisi, da na a ayo uku e kisi a fisi ne en mofu.
Van: GE.
Etym.:
hook
.
uku2
znw.
hoek.
Ala osu abi fo uku pe den ponsu taampu.
Zie:
tyontyon1.
tapu uku
om de hoek.
Di Baa Feno e gwe, ne Sa Melenge taampu e luku en, fu te a tapu uku pii.
tapu uku
znw.
Den ogii boi fu Foto e taampu a den tapu uku fu den sitaati.
Van: GE.
Etym.:
hoek
.
uman
1)
znw.
vrouw.
Efu wan sama fu goontapu a ná manengee, da en na wan uman.
Male:
man1.
begi uman
een vrouw vragen om mee te trouwen.
go a uman
sexuele gemeenschap hebben met een vrouw.
Den pikin manpikin fu tide abi a takuu gwenti fu go a uman fuuku fuuku.
syn:
fende wan uman.
poti mofu uman
vrouw in een besproken huwelijk.
Sa Lomina na Baa Kodyo poti mofu uman, da den o libi baka tu yali.
suku wan uman
sexuele gemeenschap willen met een vrouw.
Efu wan man taki: A suku wan uman, wani taki, a go a bedi anga en.
Zie:
fende wan uman.
teke wan uman
eufemisme voor sexuele relatie heben met een vrouw.
Efu wan man taki: A teke wan uman wani taki, a go a bedi anga en.
Zie:
fende wan uman.
kwei uman
znw.
jonge vrouw die nog niet volwassen is.
Wan kwei uman na wan uman di á weli pangi ete.
Zie:
pangi uman.
manengee uman
znw.
Likiya na wan manengee uman, bika a lobi de a manengee mindii.
pangi uman
znw.
volwassen vrouw.
Wan pangi uman na wan uman, di bigi fu go tan a man osu.
Zie:
kwei uman.
umanpikin
1)
znw.
mensen v. vrouwelijk geslacht, dochter, vrouwelijk.
Ala umanpikin mu solugu bun fi en man.
syn:
folow;
uman;
Male:
manpikin;
man1.
Zie:
Zie tabel onder:
famii.
2)
znw.
vrouw(elijk).
Ibii libisama fu goontapu efu a ná umanpikin, da na manpikin.
Male:
manpikin.
3)
znw.
dochter.
A man abi tin manpikin anga tu umanpikin.
Male:
manpikin.
un
vnw.
Zie trefwoord: wi.
useefi
vnw.
wijzelf; jullie zelf.
Zie trefwoord: seefi2.
usu
znw.
huis; hut; woning; gebouw in het algemeen.
Zie trefwoord: osu.
uwii1
znw.
bladeren.
Ala den uwii fu den bon guun fu di na alenten u de.
Zie:
gaasi2.
Var.:
owii.
supu uwii
znw.
selerie.
Supu uwii na a seefi enke sumee uwii, di den sama e boli nyanyan.
Zie:
sumee uwii.
taya uwii
znw.
Na a uwii fu dasini den Ndyuka sama e kai: taya uwii.
Zie:
dasini;
su.
taya uwii
znw.
groente soort met grote, groene bladeren.
Na uwii fu su taya den sama fu Foto e kai: taya uwii.
Van: EN.
Etym.:
weed
.
uwii2
znw.
hoofd haar.
Ala libisama abi uwii a den ede anga den sikin.
puu uwii
een reprimande geven; berispen; terecht wijzen.
A man puu uwii gi a pikin fu a á kosi gaansama moo.
syn:
bali1;
puu kaasi;
wasikoi.
ede uwii
znw.
Den uman fu Saanan lobi beei den ede uwii moi, te den e go a sitaati.
uwii3
1)
znw.
veer.
Den osu foo abi tyaipi uwii a den sikin fu tapu koo.
syn:
foowii.
2)
znw.
vacht; bont.
Ala meti abi uwii a den sikin fu tapu koo.
Van: EN.
Etym.:
weed
.
© Copyright SIL 2003