baan
|
znw.
|
wooko (2)
|
baard, kin van een man
|
znw.
|
baiba
|
baarmoeder
|
znw.
|
bee (1)
|
·
|
·
|
bee (2)
|
baas
|
znw.
|
basi2 (1)
|
·
|
·
|
ede1 (2)
|
·
|
·
|
masaa2 (1)
|
babbelen
|
onoverg. ww.
|
takitaki (1)
|
baby
|
|
poto poto pikin
|
·
|
znw.
|
beibi
|
baddoek
|
znw.
|
wasi duku
|
baden
|
overg. ww.
|
wasi1 (1)
|
baggage
|
znw.
|
lai1 (2)
|
bak
|
znw.
|
bate
|
bakken (in een pan, pot, oven etc.)
|
overg. ww.
|
baka1
|
balk
|
znw.
|
gobo (1)
|
balken
|
znw.
|
udu
|
balkon
|
znw.
|
baikon
|
balletje, geweer patroon
|
znw.
|
agaa2
|
balletje uit kogellager
|
znw.
|
kuguu (3)
|
ballon
|
znw.
|
baasi (1)
|
·
|
·
|
kaabita baasi
|
bamboe
|
znw.
|
tutu1 (2)
|
bamboe plant
|
znw.
|
bambusi
|
bami
|
znw.
|
bambi
|
banaan
|
znw.
|
bakuba
|
band
|
overg. ww.
|
banti (1)
|
bandiet
|
znw.
|
abani
|
bang
|
|
booko sikin
|
·
|
bnw.
|
pantan
|
bang zijn
|
|
booko saka
|
·
|
onoverg. ww.
|
sikeleki
|
bank
|
znw.
|
banku (1)
|
baret
|
znw.
|
musu2
|
barsten (open-)
|
overg. ww.
|
basi1
|
bast
|
znw.
|
buba (1)
|
·
|
·
|
sikin (3)
|
bast van een boom
|
znw.
|
udu buba
|
bastaard
|
znw.
|
basaa
|
bauxiet
|
znw.
|
bokisiti
|
bazig
|
bw.
|
hei hei2
|
Be: jij met je grote neusgaten als een olie lamp!
|
|
I gaan nosu olo enke abeni!
|
Be: jij met je grote ogen als een kanons kogel!
|
|
I gaan ain enke kuguu!
|
bed
|
znw.
|
kama
|
·
|
·
|
siibipe
|
bed, slaapplaats
|
znw.
|
bedi (1)
|
bedaren
|
overg. ww.
|
koli (2)
|
beddegoed
|
znw.
|
siibi koosi
|
bedekken
|
overg. ww.
|
tapu2 (3)
|
bedelen
|
overg. ww.
|
begi (4)
|
bedenken
|
overg. ww.
|
kenisi
|
bederven
|
onoverg. ww.
|
loto1
|
·
|
·
|
poli (1)
|
bediende
|
znw.
|
futuboi
|
bedotten
|
|
koli wan sama kisi
|
·
|
overg. ww.
|
dyote
|
·
|
·
|
koli (1)
|
bedplassen
|
|
pisi a siibipe
|
bedreigen
|
overg. ww.
|
politiki
|
bedreven in
|
|
kisi a ana
|
bedriegen
|
|
koli wan sama kisi
|
·
|
|
naki politiki
|
·
|
overg. ww.
|
bidiigi (1)
|
·
|
·
|
dyote
|
bedrieger
|
znw.
|
bidiigiman
|
bedriegerig
|
bnw.
|
bidiigi (2)
|
bedroefd zijn
|
onoverg. ww.
|
sipeiti
|
bedroeven
|
overg. ww.
|
buduufu
|
bedrog
|
znw.
|
bidiigi (3)
|
beeindiging rouw periode
|
|
puu baaka
|
beeldhouwen
|
overg. ww.
|
tembee
|
beetje bij beetje
|
bw.
|
saafi saafi
|
begerig naar, afgunstig op, jaloers op
|
|
(abi) bigi ain
|
begerig zijn
|
|
(abi) bigi ain
|
begieten
|
onoverg. ww.
|
nati
|
beginnen
|
onoverg. ww.
|
bigin (1)
|
·
|
·
|
kon (2)
|
·
|
overg. ww.
|
sete (1)
|
begraafplaats
|
znw.
|
Gaan Kondee
|
·
|
·
|
Gaan Kondee
|
begraven
|
overg. ww.
|
beli1 (1)
|
begrijpen
|
overg. ww.
|
fusutan (1)
|
·
|
·
|
yee (3)
|
beha
|
znw.
|
beiha
|
behandelen
|
overg. ww.
|
deesi (3)
|
·
|
·
|
tuka2
|
·
|
·
|
wooko (4)
|
beheksen
|
overg. ww.
|
fuuku2
|
·
|
·
|
koloi
|
·
|
·
|
wisi (1)
|
bejammeren
|
|
kee pina (gi wan sama)
|
bek
|
znw.
|
mofu (2)
|
bekende plaats waar Boni is verschenen
|
znw.
|
Boni Doo
|
bekendheid
|
znw.
|
gafanen
|
bekennen
|
|
akisi paadon
|
bekken (om kleren te wassen)
|
znw.
|
besini
|
bekken om kleren uit te wassen
|
znw.
|
alama
|
·
|
·
|
beki
|
bel
|
znw.
|
gengen
|
Bel: jij met je grote ogen als een awarra
|
|
I gaan ain enke awaa koko!
|
Bel: jij met je grote ogen als een patawa!
|
|
I gaan ain enke patawa (sii)!
|
Bel: jij met je knikkersogen!
|
|
I lontu ain enke yowka!
|
belangrijk doen
|
|
pee ibiman
|
belangrijk persoon
|
znw.
|
sani (2)
|
·
|
·
|
sani (2)
|
belangrijke wraakgeest
|
znw.
|
gaan kunu
|
belangrijkste god van de Aukaners
|
znw.
|
Gaan Gadu
|
belasting
|
znw.
|
lantimoni
|
beledigd zijn
|
onoverg. ww.
|
mandii
|
beledigen
|
overg. ww.
|
kosi
|
·
|
·
|
ligei (2)
|
·
|
·
|
saanti1
|
beledigende term gebr. voor Marons
|
znw.
|
dyuka
|
beledigende term voor hindoestanen
|
znw.
|
Akuli
|
beledigende term voor hindoestanies
|
znw.
|
Kuli
|
Belediging
|
|
I gaan ain enke awaa koko!
|
·
|
|
I gaan futu enke Awayaikule!
|
·
|
|
I baaka fesi enke koofaya!
|
belediging
|
|
I gaan baala fesi enke bubu!
|
·
|
|
I deki ede enke siiba kumalu!
|
·
|
|
I pasii futu enke dokisi!
|
·
|
|
I doti boi!
|
·
|
|
I deki ede enke siiba kumalu!
|
·
|
|
I gaan ede enke gobo!
|
·
|
|
I lontu ede enke kokoonto!
|
·
|
|
I langa tifi enke foluku!
|
·
|
|
I fanyaa fesi enke osu foo!
|
·
|
|
I gaan futu enke Awayaikule!
|
·
|
|
I langa futu enke akami!
|
·
|
|
I don enke kaw baka futu!
|
·
|
|
I don enke kaw baka futu!
|
·
|
|
I gaan ede enke gobo!
|
·
|
|
I gaan golingo enke babun!
|
·
|
|
I lontu ede enke kokoonto!
|
·
|
|
I lontu ede enke kokoonto!
|
·
|
|
I gaan ede enke kokoonto (nyanyan)!
|
·
|
|
I gaan ain enke kuguu!
|
·
|
|
I bam bam bam fesi enke nati kwaka!
|
·
|
|
I baala fesi enke kwaka pan!
|
·
|
|
I langa tifi enke foluku!
|
·
|
|
I lontu ain enke yowka!
|
·
|
|
A mangii enke yooka!
|
·
|
|
I tingi mofu enke dagu!
|
·
|
|
I bam bam bam fesi enke mun!
|
·
|
|
I gaan nosu (olo) enke kopoo pipa!
|
·
|
|
I gaan nosu olo enke abeni!
|
·
|
|
I gaan nosu tiki enke switi kasaba!
|
·
|
|
I gaan ain enke patawa (sii)!
|
·
|
|
I weti fesi enke pemba!
|
·
|
|
I gaan nosu (olo) enke kopoo pipa!
|
·
|
|
I tyobo tifi enke tabaka!
|
·
|
|
I langa tifi enke foluku!
|
·
|
|
I tyobo tifi enke tabaka!
|
·
|
|
I tingi mofu enke dagu!
|
·
|
|
I gaan tongo enke domii babun!
|
·
|
|
I tyobo tyaka tyaka ede uwii enke foo kapata diko!
|
·
|
|
I tyobo fesi enke foo!
|
·
|
|
I tyobo mofu enke dagu!
|
·
|
|
I tyobo tifi enke tabaka!
|
·
|
|
I weti fesi enke pemba!
|
·
|
|
I gaan yesi enke Bakaa (Kondee) konkoni!
|
·
|
|
I gaan yesi enke buku!
|
·
|
|
A mangii enke yooka!
|
·
|
|
I weti fesi enke yooka!
|
·
|
|
I lontu ain enke yowka!
|
Belediging: Jij met je lange voeten als een trompet vogel
|
|
I langa futu enke akami!
|
bellen maken
|
|
puu puulu
|
beloeren
|
overg. ww.
|
waki (2)
|
belonen
|
overg. ww.
|
pai1 (2)
|
beloning
|
znw.
|
paiman (3)
|
beloven
|
overg. ww.
|
paamisi
|
bemoedigen
|
|
gi (deki) ati
|
·
|
|
oli kaw tee gi wan sama
|
·
|
|
gi sama sikin
|
bemoeien
|
overg. ww.
|
mumui (1)
|
benadrukking
|
|
fu toko
|
benadrukt aktie
|
bw.
|
te2 (2)
|
benadrukt handeling of woord daarvoor
|
bw.
|
te2 (1)
|
benen
|
znw.
|
futu1 (1)
|
benzine
|
znw.
|
kasolini
|
beproeving
|
znw.
|
tesi (3)
|
berg
|
znw.
|
beligi
|
·
|
·
|
mongo2
|
berispen
|
|
puu kaasi
|
·
|
|
puu uwii
|
·
|
overg. ww.
|
kaasi2 (1)
|
beroemd of populair persoon
|
znw.
|
balinen man
|
beroving
|
znw.
|
fufuu (2)
|
berucht zijn
|
|
wan sama nen e bali
|
bescherm amulet
|
znw.
|
tapu2 (2)
|
beschimpen
|
overg. ww.
|
ligei (2)
|
beschouwen
|
overg. ww.
|
si (3)
|
beschuit
|
znw.
|
bisikutu
|
beslag leggen op
|
|
naki lenti
|
beslissen
|
|
miti mofu
|
·
|
overg. ww.
|
denki (2)
|
·
|
·
|
teke (3)
|
besluiten
|
overg. ww.
|
denki (2)
|
·
|
·
|
poti (3)
|
besnijdenis
|
|
koti bubu fu pikin woon mofu
|
·
|
|
koti bubu fu pikin woon mofu
|
bespeler van een snaaarinstrument
|
znw.
|
gitaliman
|
bespioneren
|
overg. ww.
|
lulu1
|
bespreken
|
overg. ww.
|
fiti (1)
|
besproeien
|
overg. ww.
|
sipoiti (2)
|
besproken vrouw
|
|
poti mofu uman
|
·
|
|
poti mofu uman
|
bestijgen (voor bevruchting)
|
overg. ww.
|
paata2
|
bestrijdingsmiddel spuiten
|
znw.
|
sipoiti (3)
|
bestuderen
|
overg. ww.
|
ondoosuku
|
besturen
|
overg. ww.
|
ligei (1)
|
·
|
·
|
tii
|
·
|
·
|
tyai (2)
|
bestuurder
|
znw.
|
tiiman
|
betaalmiddel
|
znw.
|
moni
|
betalen
|
overg. ww.
|
paa3
|
·
|
·
|
pai1 (1)
|
betaling
|
znw.
|
paiman (1)
|
beter zijn
|
onoverg. ww.
|
betee (1)
|
beter zijn dan
|
onoverg. ww.
|
bun moo
|
betoveren
|
overg. ww.
|
beei2 (2)
|
·
|
·
|
koloi
|
betovering
|
|
ogii mofu
|
bevel
|
znw.
|
kumandei (2)
|
bevelen
|
overg. ww.
|
kumandei (1)
|
·
|
·
|
sende (2)
|
·
|
·
|
sende (2)
|
beven
|
onoverg. ww.
|
dansi (2)
|
·
|
·
|
dansi (2)
|
bevlekken
|
overg. ww.
|
faaka2 (1)
|
bewaken
|
|
koti wakiti
|
·
|
overg. ww.
|
luku (4)
|
·
|
·
|
waki (1)
|
bewaker
|
znw.
|
wakitiman
|
bewaren
|
overg. ww.
|
kibii (1)
|
·
|
·
|
oli1 (3)
|
bewijs
|
znw.
|
maiki (2)
|
bezem
|
znw.
|
sisibi
|
bezit
|
znw.
|
gudu (2)
|
bezit, gaan bezitten
|
overg. ww.
|
fende (2)
|
bezit, in het -- zijn van
|
overg. ww.
|
abi
|
bezitten
|
overg. ww.
|
abi
|
bezoedelen
|
overg. ww.
|
faaka2 (1)
|
bezorgd
|
|
piiti ati
|
BH
|
znw.
|
oli bobi
|
bibberen
|
onoverg. ww.
|
dansi (2)
|
bidden, smeken
|
overg. ww.
|
begi (1)
|
bidden tot God
|
overg. ww.
|
begi (2)
|
bier
|
znw.
|
bii
|
bij
|
voorz.
|
ne2
|
·
|
znw.
|
tyandaaman
|
bij die op spinnen jaagt
|
znw.
|
ontiman
|
bij elkaar zoeken
|
overg. ww.
|
seepi2 (1)
|
bijbaantje
|
|
baka finga
|
bijbel
|
znw.
|
Beibel
|
·
|
·
|
Gadu Wowtu
|
bijdehand
|
|
tyai ede
|
bijeendrijven
|
overg. ww.
|
seepi2 (2)
|
bijeenkomst
|
znw.
|
kuutu (4)
|
bijl
|
znw.
|
akisi2
|
bijl met korte steel
|
znw.
|
ambei
|
bijna
|
|
a fika wan pikin sani fu Gadu
|
·
|
bw.
|
beina
|
·
|
·
|
pikinmoo (2)
|
·
|
·
|
wani (2)
|
bijna tot het einde
|
bw.
|
kaba kaba
|
bijnaam
|
znw.
|
ogii nen
|
bijstand
|
znw.
|
yeepi (2)
|
bijten
|
overg. ww.
|
biti (1)
|
·
|
·
|
nyan (3)
|
bijten (van vis)
|
overg. ww.
|
nyan (2)
|
bijtijds
|
bw.
|
biten
|
bil, achtereind
|
znw.
|
gogo (1)
|
billen
|
znw.
|
bakase (2)
|
binden
|
overg. ww.
|
banti (1)
|
binnen
|
voorz.
|
ini (1)
|
·
|
znw.
|
inise
|
binnenbrengen
|
|
puu a doo
|
binnenkort
|
bw.
|
pikinmoo (1)
|
binnenland van Suriname
|
znw.
|
Busi Kondee
|
bitter medicijn nemen
|
|
diingi bita
|
bitter smaken
|
onoverg. ww.
|
bita (1)
|
bittere cassave
|
znw.
|
bita kasaba
|
blaas
|
znw.
|
baasi (3)
|
bladeren
|
znw.
|
uwii1
|
blanke vrouw
|
znw.
|
misi2
|
blauw zijn
|
onoverg. ww.
|
baaw
|
blazen
|
overg. ww.
|
boo1 (2)
|
blij
|
bnw.
|
piisii (1)
|
blij zijn
|
onoverg. ww.
|
piisii (2)
|
blij zijn met iemand
|
|
piisii anga wan sama
|
blijdschap
|
znw.
|
piisii (3)
|
blijven
|
onoverg. ww.
|
tan1 (1)
|
·
|
·
|
tan1 (2)
|
blikje
|
znw.
|
beenki2 (3)
|
blikje sardientjes
|
znw.
|
mako beenki
|
·
|
·
|
pikin fisi beenki
|
blind zijn
|
onoverg. ww.
|
beendi (1)
|
blinken
|
onoverg. ww.
|
beenki1
|
bloed
|
|
boo tetei
|
·
|
|
lebi wataa
|
bloeden
|
onoverg. ww.
|
buulu (2)
|
bloedvaten om het hart
|
|
boo tetei
|
bloedverwanten
|
znw.
|
famii
|
bloeien
|
|
gi boomiki
|
·
|
|
puu boomiki
|
bloeien (fig.)
|
znw.
|
boomiki (3)
|
bloem
|
znw.
|
boomiki (1)
|
·
|
·
|
boomiki (3)
|
bloemige
|
bnw.
|
boomiki (2)
|
bloes
|
znw.
|
bulusu
|
bloes met korte mouwen
|
znw.
|
satu ana impi
|
bloes met lange mouwen
|
znw.
|
langa ana impi
|
blokkeren
|
overg. ww.
|
tapu2 (1)
|
blootvoets
|
|
soso futu
|
blufferig, praalziek zijn
|
onoverg. ww.
|
dyendee (2)
|
boa constrictor
|
znw.
|
fodu2
|
·
|
·
|
papagadu2
|
·
|
·
|
papa sineki
|
bocht
|
znw.
|
bokutu
|
bochtig zijn
|
onoverg. ww.
|
koon
|
bodem
|
znw.
|
lasi3
|
·
|
·
|
ondoose
|
bodem van een pan
|
znw.
|
gogo (2)
|
bodem van koperen ketel
|
znw.
|
kapalasi
|
boeg van een boot
|
znw.
|
boto ede
|
boeien
|
znw.
|
bui (3)
|
boek
|
znw.
|
buku1 (1)
|
boer
|
znw.
|
gaanman
|
boete
|
znw.
|
butu
|
·
|
·
|
paiman (2)
|
bokking
|
znw.
|
boku
|
bolletje
|
znw.
|
bolu
|
bomen vellen
|
overg. ww.
|
faa1
|
Boni marron
|
znw.
|
Boni Nengee
|
Boni Zwarte
|
znw.
|
Boni Nengee
|
bont
|
znw.
|
uwii3 (2)
|
boodschap
|
znw.
|
bosikopu
|
·
|
·
|
mofu (3)
|
boodschap mondeling doorgeven
|
|
paati mofu
|
boodschappen jongen
|
znw.
|
futuboi
|
boog
|
znw.
|
bo
|
boom
|
znw.
|
bon1
|
boomstronk
|
znw.
|
tombo
|
boor
|
overg. ww.
|
boo4 (1)
|
boos maken
|
overg. ww.
|
muliki (2)
|
boos zijn
|
|
ati boon
|
boosheid
|
|
ati boon
|
boosmaken
|
|
sawtu wan sama
|
boot
|
znw.
|
boto1
|
boot touw
|
|
ali boto
|
bord
|
znw.
|
pala1
|
·
|
·
|
peeti
|
borduren
|
|
nai lapu
|
·
|
overg. ww.
|
nai
|
boren
|
znw.
|
boo4 (2)
|
borst ( van vrl of mnl persoon)
|
znw.
|
bobi
|
borst melk
|
znw.
|
bobi meliki
|
borstel
|
znw.
|
bosoo1 (1)
|
borstelen
|
overg. ww.
|
bosoo1 (2)
|
borstrok
|
znw.
|
bosooko
|
·
|
·
|
ondoo bosooko
|
bos geest
|
znw.
|
Ampuku
|
bosje
|
znw.
|
katuku
|
bosland Creolen
|
znw.
|
Busi (Kondee) Nengee
|
bosvarken
|
znw.
|
pingo
|
boter
|
znw.
|
botoo
|
botten
|
znw.
|
bon2
|
bouillon blokje
|
znw.
|
buliyon
|
·
|
·
|
kibi
|
·
|
·
|
magin
|
bouwen
|
overg. ww.
|
bow
|
·
|
·
|
meke1 (1)
|
boven kaak
|
znw.
|
tapu mofu
|
bovenaan
|
znw.
|
edese
|
bovenkant
|
znw.
|
sikin (4)
|
bovenkant van een voorwerp
|
znw.
|
ede1 (3)
|
bovenop
|
voorz.
|
tapu1 (3)
|
(boven)op
|
voorz.
|
mindii (3)
|
bovenop het water
|
znw.
|
tapu wataa
|
boze geest
|
znw.
|
Bakuu1
|
·
|
·
|
takuu jeje
|
·
|
·
|
Legwa
|
·
|
·
|
ogii (3)
|
·
|
·
|
wenti
|
boze jaloezie
|
|
(luku anga) sikeli ain
|
boze oog
|
|
gi ogii ain
|
Bradypodidae
|
znw.
|
soo1
|
branden
|
onoverg. ww.
|
boon
|
brandhout
|
znw.
|
tiki faya
|
Braziliaans stekelvarken
|
znw.
|
dyindyamaka
|
Brazilie
|
znw.
|
Buwasili
|
breed
|
bnw.
|
baala2 (3)
|
breedte
|
znw.
|
baala2 (2)
|
breken
|
overg. ww.
|
booko (1)
|
brengen
|
overg. ww.
|
tyai (1)
|
brief
|
znw.
|
biifi
|
broeder
|
znw.
|
baala1 (1)
|
broeders
|
znw.
|
baala1 (3)
|
broek
|
znw.
|
buuku
|
broekzak
|
znw.
|
buuku saka
|
broer
|
znw.
|
baala1 (1)
|
broertje
|
znw.
|
baala1 (1)
|
brok
|
znw.
|
koko3 (1)
|
·
|
·
|
kolompu
|
bromfiets
|
znw.
|
bolomu
|
bron
|
znw.
|
peti
|
brood
|
znw.
|
beele
|
brood boom
|
znw.
|
belibon
|
broodje
|
znw.
|
bolu
|
broodwortel
|
znw.
|
nyamisi
|
brug
|
znw.
|
booki
|
bruin
|
znw.
|
sukaati (2)
|
bruine bonen
|
znw.
|
pesi
|
bruine bonen met rijst
|
znw.
|
pesi anga alisi
|
brulaap
|
|
I gaan tongo enke domii babun!
|
·
|
znw.
|
domii babun
|
brutaal
|
overg. ww.
|
saanti1
|
brutaal zijn
|
|
gaan nengee
|
brutaliseren
|
onoverg. ww.
|
masaa2 (2)
|
buidelrat
|
znw.
|
awali
|
buigen
|
onoverg. ww.
|
boigi1
|
buik
|
znw.
|
bee (1)
|
buiten
|
znw.
|
Bakaa gudu
|
buiten brengen
|
|
puu a doo
|
buitenboord motor
|
znw.
|
muntolu
|
buitenboordmotor
|
znw.
|
masini (1)
|
buitenwijken
|
znw.
|
bakabini
|
bundel
|
znw.
|
bosu (2)
|
bungelen
|
onoverg. ww.
|
lenge lenge
|
buren
|
znw.
|
Faansi se
|
·
|
·
|
Faansi se
|
·
|
·
|
kompe
|
bus
|
znw.
|
besi
|
·
|
·
|
oto
|
buurman
|
znw.
|
biiman
|
buurt
|
znw.
|
biiti
|
buurt in Paramaribo
|
znw.
|
Abaa Booki
|
buurvrouw
|
znw.
|
biifolow
|