K - k
ka
GOVW.
Etym:
Pm ka
.
vt.
take away.
ka
GOVW.
Etym:
T katy, Wj kat, Ww katy, Pm kase`, Wp ka
.
b::
katy.
n.
Ref: ka
kaikai
GS.
Etym:
Pm kaikai
.
n.
bird (spec).
Pionites caica (Psittacidae).
kaikusi
GOVW; 1655 caicouchi.
Etym:
T kaikui, Wj kaikui, Ap kaikusi, Kp kaikusi, Pm kaikuse, M
kaikusi
.
n.
cat, tiger, yagouar.
Felidae.
Ref: kaikusi
kajakaja
GSV.
n.
bird (spec).
Ara severa (Psittacidae).
kajese
n.
plant (spec).
Hibiscus tiliaceus (Malvaceae).
kakaka
GS.
Etym:
onomatopee
.
n.
bird (spec).
kakau
Etym:
Wp aka`y, Sr kakaw, N cacao
.
n.
Theobroma cacao (Sterculiaceae).
kakauran
n.
plant (spec).
Paypayrola guianensis (Violaceae).
kakirijo
n.
plant (spec).
Calycolpus glaber (Myrtaceae).
ka`ma
GOVW; V ka`ro; 1655 caman.
m::
ka`makon.
interj.
let's go.
Ref: kama
kamaka
n.
plant (spec).
Dalbergia glauca (Papilionaceae).
kamama
n.
plant (spec).
Dalbergia glauca (Papilionaceae).
kamarako
Etym:
T kumarakv, Wj kumarak, Ap kumarako, Pm
kumara
.
n.
Elanoides forficatus (Accipitridae).
Ref: kamarako
kamararai
OW.
n.
plant (spec).
Wulffia baccata (Compositae).
Ref: kamararei
kamarija
Etym:
Kp kamarija, Pm kamarija
.
n.
Fregata magnificens (Fregatidae).
kamaruwa
n.
Gynerium sagittatum (Gramineae).
kamasuri
n.
plant (spec).
Paullinia pinnata (Sapindaceae).
kameja`u
O; W kamejawa, kawawaju.
Etym:
Pm kamuja, Wp kawewai
.
n.
Eumenes-soorten (Eumenidae).
kami
GW.
Etym:
T kami
.
interj.
younger brother.
Ref: kami
kamikami
n.
Enterobius vermicularis (Oxyuridae).
kamisa
GOVW; 1655 camicha.
Etym:
T kamisa, Wj kamisa, Ww kamisa, Pm kamisa, Wp
kamisa, Sp camisa
.
n.
cloth.
Ref: kamisa
kamisi
Etym:
F camichi
.
n.
Anhima cornuta (Anhimidae).
kampana
SV.
Etym:
Kp sampana, Sp campana
.
n.
kampo
OW.
Etym:
Wj kanpv, Ap kampo, Kp kampy, Pm kampy
.
n.
ka`mu
GOVW.
n.
flame.
Ref: kamu
kamyryi
O.
n.
fish (spec).
Ref: kamule
kamytyka
V kamytyko.
Etym:
Ap kapytyko
.
n.
kan
Etym:
Sr kan, N kan
.
b::
ykany.
n.
kanaimo
GS.
Etym:
Kp kanaimv, Pm kanaimv, M kanaimv
.
n.
spirit of revenge.
kanari
Etym:
Sr kanari, N kanarie
.
n.
Euphonia-soorten (Thraupidae).
Ref: kanari
kanawa
1655 canaoua.
Etym:
T kanawa, Wj kanawa, Ap kanawa, Ww kanawa, Kp kanaw, -kanwa, Pm kanau, kanwa, M kanawa, A
kanoa, N kano
.
n.
Ref: kanawa
kanawa`to
Etym:
Wj kanawaptv, Kp kanwa`tv, Pm kanwa`tv
.
vt.
kankasapa
OW; G kankasaka.
Etym:
Kp kankasa
.
n.
lizard (spec).
Thecadactylus rapicauda (Gekkonidae).
Ref: kankasapa
kantara
Etym:
Sr kandra, E candle
.
n.
Ref: akandra
kapaja
SV.
Etym:
T mapaja, Kp kapaja, Pm ma`paja, M ma`pyja, Sr papaya, N papaja
.
n.
Carica papaya (Caricaceae).
Ref: kapaya
kapara
[kápara]
GOW.
Etym:
A kabara, Sp cabra
.
n.
sheep.
Ovis aries (Capridae).
Ref: kapara
kapasi
GSV.
Etym:
T kapai, Wj kapasi, Kp kapasi, Wp kapasi, Sr kapasi
.
n.
armadillo (spec).
Dasypodidae, Myrmeleontidae.
Ref: kapasi
ka`pe
V.
Etym:
Sp cafe
.
n.
kapesewu
W.
Etym:
Wj kapseu
.
n.
Mischocyttarus-soorten (Vespidae).
Ref: kapese'u
kapirita
GOW.
Etym:
Sp cabrita, Sr krabita, A kaburito
.
n.
goat.
Capra hircus (Capridae).
kapi`wa
GOW; V kapiwa.
Etym:
Wj kapiwara, Pm kapiwara, Wp kapijuwa, A kibiwara, Sr kapuwa
.
n.
capybara.
Hydrochaeridae.
Ref: kapiwa
kapu
GOVW; 1655 cabou.
Etym:
T kapu, Wj kapu, Ap kapu, Ww ka`, Kp ka`, Pm
ka`, M ka`
.
n.
sky, heaven.
Ref: kapu
kapuja
OW; 1655 cabouia.
Etym:
Sp cabuya
.
n.
Ref: kapuya
kapurutu
Etym:
T kapurutu, Wj ekrot, Kp kapuru`, Pm kapu`ru`
.
n.
kapy
GOVW; 1655 sicassa (d.w.z.: sika`sa).
Etym:
T kapy, Wj kapy, Kp kupy, Pm kapy, M kupy
.
vt.
make, plait, braid.
kapyn
GOVW; O ka`yn.
adv.
not.
Ref: kapun
kara
n.
Typha angustifolia (Typhaceae).
karaikarai
Etym:
Kp karaikarai
.
n.
Ref: karaicarai
karaipe`u
O; W karaipe`y.
Etym:
Wp karaipey
.
n.
Pithecellobium jupunba (Mimosaceae), Pithecellobium corymbosum (Mimosaceae).
Ref: karape'u
karakara
Etym:
T karakara, E caracara
.
n.
Daptrius ater (Falconidae), Daptrius americanus (Falconidae), Polyborus plancus (Falconidae).
Ref: kara kara
karakuna
Etym:
A kalakona, Sr krakun, N kalkoen
.
n.
Meleagrididae.
karanari
Etym:
Ap kananaru
.
n.
Ischnosiphon arouma (Marantaceae).
Ref: karanari
karapa
Etym:
T karapa, Wj karapa, Kp karapa, Pm karapa, Sr
krapa
.
n.
Carapa guianensis (Meliaceae).
Ref: karapa
karapana
OVW.
n.
Culicidae.
Ref: karapana
karapaposi
n.
plant (spec).
Dipteryx odorata (Papilionaceae).
Ref: karapaposi
karapatary
Etym:
Sr krapata
.
n.
Ricinus communis (Urticaceae).
karara
GOW.
Etym:
Pm karara, Wp karara
.
n.
bird (spec).
Phalacrocoracidae.
Ref: karara
kararawa
OW.
Etym:
T ararawa, Wj ararawa, Ap arara, Kp kararawa, Pm
kararawa, M kararua, A karara, Wp kasawa
.
n.
Ara ararauna (Psittacidae).
Ref: kararawa
kararawaimo
O.
n.
fish (spec).
Sciadeichhys luniscutis (Ariidae).
Ref: karalawaimo
karare
W.
Etym:
Pm karare
.
n.
karari
O.
Etym:
Sr krari(n)
.
n.
fish (spec).
Pristidae.
kararima
W.
Etym:
Sr klari, N klaar
.
vt.
kararuwa
O.
n.
Eretmochelys imbricata (Cheloniidae).
Ref: kararuwa
kararuwari
Etym:
Wp ka`aruru
.
n.
plant (spec).
Phytolacca rivinoides.
Ref: kararuwari
karasau
n.
fish (spec).
Epinephelus-soorten (Doradidae), Mycteroperca-soorten (Doradidae).
karasi
W.
Etym:
Sr grasi, N glas
.
n.
karasinori
Etym:
Sr karsinoli, N kerosine, olie
.
n.
karau
Etym:
Wj karau, Ap karau, Pm karau, A kareau, Sr
krawkraw, P carâo
.
n.
Aramus guarauna (Aramidae).
Ref: karaw
karawasi
OW.
Etym:
Wj kawai, Wp awai
.
n.
Thevetia-soorten (Apocynaceae).
Ref: karawasi
karawiru
Etym:
Pm karaweru, Wp karajuru, takaraweru
.
n.
shark (spec).
Bignonia chica (Bignoniaceae).
Ref: karawiru
karawiruran
n.
plant (spec).
Campomanesia grandiflora (Myrtaceae).
`kare
GOW; V kare.
Etym:
T karv
.
adv.
fancyfully.
Ref: karë
kareta
[káreta]
GOVW; 1655 carta.
Etym:
Ww karita, Kp kareta, Pm kareta, M kareta, Wp
kareta, Sp charta, N kaart
.
n.
paper, written document, book.
Ref: kareta
kareweru
O.
n.
fish (spec).
Curimatus schomburgkii (Curimatidae).
Ref: kaleweri
kari
V.
Etym:
Sp cal, N kalk
.
n.
karija
n.
plant (spec).
Pitcairnia caricifolia (Bromeliaceae).
karijaku
GS.
Etym:
T kajakv, Wj karaku, Kp karijauky, Pm karijauky, Wp kariaku, Sr kuriaku
.
n.
deer (spec).
Mazama gouazoubira (Cervidae).
Ref: kariwaku
Kari`na
GOVW.
Etym:
T Kpaina, Kp Kari`na, Pm Kari`na, A Karipna
.
n.
Carib.
Ref: kalina
kari`na
GOVW.
Etym:
Wj karipono
.
n.
amerindian, human being.
Ref: kalina
kariwaru
O.
Etym:
A kaliwalu
.
n.
fish (spec).
Hoplosternum littorale (Callichthyidae).
Ref: kariwaru
karo
V.
Etym:
Sp carro
.
n.
karukuri
GOW.
Etym:
T karakuri, Wj karakuri, Ap karakuri, Kp karukuri, Pm karukuri, Wp karakuri, A karokuri
.
n.
gold, golden color.
Ref: karukuri
karume
GO.
n.
tortoise (spec).
Ref: karume
karuru
n.
plant (spec).
Solanum surinamense (Solanaceae), Solanum oleraceum (Solanaceae).
Ref: karuru
kasa
Etym:
A kasa, Sp caja
.
n.
kasamai
S; GV kasama.
Etym:
Pm kasama, Sp cachama
.
n.
fish (spec).
Colossoma brachypomus.
kasapa
n.
Acrididae.
Ref: kasapa
kasima
Etym:
Kp kasima, A kasima
.
n.
Annona squamosa (Annonaceae).
kasiri
GOVW; 1655 cassiri.
Etym:
T kasiri, Wj kasiri, Ap kasiri, Kp kasiri, Pm
kasiri, Wp kasiri
.
n.
cassava, cassava drink.
Macroscentrum fasciculatum (Melastomaceae).
Ref: kasiri
kasiri
n.
fish (spec).
Ref: kasiri
kasiri`po
GOVW; 1655 cassirippo.
n.
cassave juice.
Ref: kasiripo
kasoro
Etym:
Wp kaso, F casserole
.
n.
kasuru
GS.
Etym:
Wj kasuru, Ap kasuru, Kp kasuru, Pm kasuru, Wp kasuru, P
casulo
.
n.
bead.
Ref: kasuru
katano
[kátano]
GS SV.
n.
deliciousness.
kataru
O.
n.
Chelonia mydas (Cheloniidae).
Ref: kataru
ka`topo
OVW.
b::
ka`topo.
n.
Ref: katopo
ka`tu
GO; W ka`ty, V katy.
Etym:
T ka`ta, Ww katy, Pm katy
.
adv.
alternatively, maybe.
Ref: katï/katu/ekatï/enekatï
katuperu
GS.
Etym:
Wp tatupere
.
n.
armadillo (spec).
Cabassous unicinctus (Dasypodidae).
Ref: katuperu
katuri
Etym:
T katari, Wj katari, Ap katari
.
n.
katurima
Etym:
Wp taturiman
.
n.
Buchenavia capitata (Combretaceae), Hyeronima laxiflora (Euphorbiaceae), Dipteryx odorata (Papilionaceae).
kaupe
n.
Couroupita guianensis (Lecythidaceae).
kawaikawai
n.
Cucumis anguria (Cucurbitaceae).
Ref: kawaicawai
kawaitu
OW; V y`kaitu.
Etym:
Pm kuwasu
.
b::
y`kaikyry.
n.
kawana
O.
n.
Dermochelys coriacea (Dermochelyidae).
Ref: kawana
kawanaru
Etym:
Kp kawanaru, Pm kawanaru
.
n.
Rupicola rupicola (Cotingidae).
kaware
GOVW; 1655 cavalle.
Etym:
Wj kawaru, Ap kawaru, Ww kawaru, Kp kaware, Pm kaware, M kaware, Sp caballo
.
n.
horse.
Equus ferus (Equidae).
Ref: kawari
ka`wasi
S; G mawasi.
Etym:
Wp jawasi
.
n.
bird (spec).
Alcedinidae.
Ref: kawasi
ka`we
OW.
b::
ka`wety.
n.
kaweju
Etym:
T keweju, Wj kweju, Ap weju, Wp kweju
.
n.
kaweri
OW.
Etym:
T kaweri, Sr kaweri
.
n.
fish (spec).
Pimelodus blochii (Pimelodidae).
Ref: kaweri
ka`wiriri
Etym:
Sp guiriri
.
n.
Dendrocygna autumnalis (Anatidae).
Ref: kaiwiriri
kawiwi
n.
Bucco tamatia (Bucconidae).
kawo
OW.
Etym:
T kawv, Wj kawv, Ap kae, Ww kaw, Kp kawv, M kawy
.
adj.
Ref: ka'o
ke
GOVW; 1655 ke.
Etym:
T ke, Wj ke, Ap ke, Ww ke, Kp ke, Pm ke, M ke
.
postp.
with.
Ref: ke
ken
GOW.
Etym:
Ww ken, Kp ken, Pm ken
.
n.
end, mouth.
Ref: kenu
kenken
Etym:
onomatopee
.
n.
Ref: kenken
kereke
[kéreke]
Etym:
Sr kerki, N kerk
.
n.
kerekere
Etym:
T kyrikyri, Kp kirikiri, Pm kirikiri, A kerekere, Sr
kre(re)kre(re)
.
n.
Aratinga pertinax (Psittacidae).
kerekeru
Etym:
Wj erekeru
.
n.
Aratinga leucophthalmus (Psittacidae).
Ref: kërekeru
kereseku
n.
Aratinga pertinax (Psittacidae).
keri
Etym:
N kerrie, E curry
.
n.
keso
V.
Etym:
Sp queso
.
n.
ketere
[kétere]
Etym:
Sr kedre
.
n.
kimoto
n.
plant (spec).
Mouriria princeps (Melastomaceae).
kini
Etym:
Sr kindi, N knie
.
n.
kiririma
S; G kiririn.
n.
plant (spec).
Hymenachne amplexicaulis (Gramineae), Eleocharis geniculata (Cyperaceae).
Ref: kiriri
kirisa
Etym:
Wp pirisi
.
n.
Brotogeris chrysopterus (Psittacidae).
kiro
Etym:
N kilo, F kilo
.
n.
`ko
GOVW; O `ky.
Etym:
Wj -pkv
.
adv.
Ref: kupo
ko`
OVW.
b::
ko`ty.
n.
Ref: ko
ko
OVW.
Etym:
Wj ka
.
adv.
ko
OW.
Etym:
Pm ikv
.
n.
Ref: ko
koinaro
GOVW; 1655 coignaro.
Etym:
T kokonjarv, Ww kokonjoro
.
adj.
yesterday.
Ref: koinaro
koine
GOVW.
Etym:
T kokonje, Ap kokonie
.
adj.
afternoon.
Ref: koye
kojo`wa
Etym:
A koroba
.
n.
Crotophaga major (Cuculidae).
Ref: koyowa
kojo`wi
S; V kojo`we.
n.
Hirudinea.
Ref: oyo'i
ko`ko
OW; V koko.
Etym:
M koku, Sr koko, N kokos
.
n.
Cocos nucifera (Palmae).
Ref: koko
koko
GOVW.
Etym:
T koko, Wj koko, Ap koko
.
adj.
night.
Ref: koko
kokoro
GOW.
Etym:
T kokoro, Ap kokoro
.
adj.
morning.
Ref: koko
kokoro`ne
GOW; V kokorone.
n.
early in the morning.
ko`ma
GOVW.
Etym:
Wj kvkma, Ap ko`ma, Kp kv`ma, Pm kvma
.
vt.
call.
ko`mamy
GOW.
Etym:
T ko`mamy, Wj ko`mamy, Ap ko`mamy, Ww
kokmamy, Kp ko`mamy, Pm ko`wamy, M
ko`mamy
.
vi.
reach darkness, continue till the end of day.
Ref: komamu
komiki
Etym:
A komiki, Sr komki, N kommetje
.
n.
Ref: ton
kom`pe
Etym:
Sr kompe, F compe`re
.
n.
komyin
SV.
Etym:
M komi
.
n.
Ref: komu
komyina
Etym:
Pm komina
.
vi.
Ref: komu
konomeru
GS.
Etym:
Ap konomeru, Kp korume`, Pm korme
.
n.
thunder.
Ref: konomeru
konomeruran
n.
plant (spec).
Pterocarpus santalinoides (Papilionaceae).
ko`non
OW.
Etym:
Pm kvnv
.
adv.
Ref: kono
konopo
GOVW; 1655 cannobo.
Etym:
T konopo, Wj kopv, Ap konopo, Pm kono`, M kono`
.
n.
rain.
Ref: konopo
konopu
Etym:
Sr knopo, N knoop
.
n.
konorepi
n.
Miconia prasini (Melastomaceae).
konosa
GS.
Etym:
T konoja
.
n.
plant (spec).
Renealmia exaltata (Zingiberaceae).
Ref: konosa
konu
Etym:
A kownu, Sr kownu, N koning
.
n.
ko`po
GOVW.
postp.
more than.
Ref: kupo
koporo
Etym:
Sr kopro, N koper
.
n.
kopu
Etym:
Sr kopu
.
n.
Ref: kopu
kore
GS.
n.
bird (spec).
Pipile cumanensis (Cracidae).
Ref: kole
kore
OW.
Etym:
Pm kore
.
adv.
Ref: kole
koro
O; W godo, V koroto.
Etym:
A horoto, Sr godo, E gourd
.
n.
gourd, calabash.
Lagenaria siceraria (Bignoniaceae).
Ref: koro
koro
Etym:
OW
.
adv.
Ref: koro
koroka
OW.
Etym:
T kyryka, Wj koroka, Ap koroka, Ww koroka
.
vt.
korokoro
GSV.
Etym:
T kurukv, Wp makorokoro, A korokoro, Sr
korokoro
.
n.
bird (spec).
Mesembrinibis_cayennensis (Plataleidae).
koromo
GOW; 1655 colomo.
adj.
initial, at first, for the first time.
Ref: koromo
koro`no
GSV.
Etym:
M koro`no`
.
n.
mole.
koronte
O.
n.
fish (spec).
Arius grandicassis (Ariidae).
koro`po
[kóròpo]
GOW; V akoro`po; 1655 acolopo.
n.
tomorrow.
Ref: koropo
kororan
n.
Lagenaria vulgaris (Cucurbitaceae).
Ref: kororan
kororeta
SV; 1655 cololeta.
n.
Ref: kororeta
kororewa
n.
plant (spec).
Leonotis nepetifolia (Labiatae).
Ref: kororewa
kororo
W.
Etym:
A kororo, Sr kroro
.
n.
fish (spec).
Genyatremus luteus (Pomadasydae).
korotoko
GOVW; 1655 corotoco.
Etym:
Wj orotoko, Kp kvrvtvkv, Pm kvrvtvkv
.
n.
chicken.
Gallus domesticus (Phasianidae).
Ref: korotoko
korotopu
[korotópu]
S; G okorotopu.
Etym:
T sirikvtvpu
.
n.
termite (spec).
Termitidae.
Ref: korotopu
koroty
GOVW.
vi.
burn.
Ref: korotï
koruku
Etym:
Sr korku, E cork, N kurk
.
n.
kosi
W; SV ko`i.
adj.
Ref: ko'i/kosi
kosu
Etym:
Sr kowsu, N kous
.
n.
ko`ta
OVW.
Etym:
T ko`tumy, Ap ko`ta
.
vi.
Ref: kota
kota
OVW.
Etym:
T kota, Pm kvta
.
vi.
Ref: kota
kotaka
[kótaka]
GS.
Etym:
T kuutaka, Ap kutaka, Pm koskai, A kotaka
.
n.
bird (spec).
Aramides cajanea (Rallidae).
Ref: kotaka
kota`ma
GOW.
Etym:
Kp kota`ma
.
vt.
treat badly.
(w)aikota`ma
vr.
treat oneself badly, live unhappily.
Ref: kota
kota`me
OW; G kata`me.
adj.
unhappy.
Ref: kota
ko`wai
Etym:
Pm kuwai
.
n.
Ref: kowei
kowai
OVW; 1655 coue.
Etym:
T kewei, Ww kiwi, Kp konoi, Pm konoi
.
n.
Ref: kowei
ko`waro
OW; V ky`wyry.
adj.
Ref: kowaromo
ko`we
GS; V kowe.
n.
round-worm.
Ascaris lumbricoides.
Ref: kowe
kowejupa
n.
Pitangus lictor (Tyrannidae).
Ref: kowejupa
ko`wu
W; O ko`u.
adv.
Ref: ko'u
kuipari
W.
n.
Loxopterygium sagotii (Anacardiaceae).
Ref: kuiparï
kuita
GOVW.
Etym:
Kp kuita
.
n.
spindle.
Ref: kuita
kuja`ke
GS; S kujanke.
Etym:
T kyjapoko, Wj kijapok, Kp kujapo`, Pm kijapo`, Sr
kuyake
.
n.
bird (spec).
Ramphastos tucanus (Rhamphastidae).
Ref: kuyaken
kujapa
Etym:
M goiaba, Wp kuja, Sr gujaba, E guava
.
n.
Psidium guajava (Myrtaceae).
kujari
GS.
Etym:
T kujari, Wj kujari, Ap kujari, Pm kujari, A
kujari
.
n.
bird (spec).
Ara chloroptera (Psittacidae).
Ref: kuyarë
kujokujo
S kujakuja.
Etym:
T kyjokyjo, kujokujo, Wj kiokio, Wp kujokujo
.
n.
Amazona dufresniana (Psittacidae).
Ref: kuyokuyo
kujukuju
GOW.
n.
bird of prey (spec).
Ref: kujukuju
kujuwi
Etym:
T kuuwi, Wj kujuwi, Ww kujuwi, Pm kuju`, Wp kujuwi, P cujubim
.
n.
Pipile cujubi (Cracidae).
Ref: kujuwi
ku`ku
Etym:
Sr kuku, N koek
.
n.
kuma
GOVW.
Etym:
T -`ma, Wj kuna, Ap kuma
.
vi.
flood.
Ref: kuma
kumaka
GOW.
Etym:
T kumaka, Wj kumaka, Ap kumaka, Pm kumaka, Wp kumaka, A kumaka
.
n.
tree (spec).
Ceiba pentandra (Bombacaceae).
Ref: kumaka
kumakaran
n.
plant (spec).
Sapium aubletianum (Euphorbiaceae).
kumako
GSV.
Etym:
Wj kumap, Sr kumaku
.
n.
ant (spec).
Atta-soorten (Formicidae).
Ref: kumako
kumakuma
O.
Etym:
Sr kumakuma
.
n.
fish (spec).
Sciadeichthys herzbergeri (Ariidae).
Ref: kumakuma
kumapepe
Etym:
T kunepepe, Wj kumepepe, Wp kupepe
.
n.
Scolopendridae.
Ref: kumapepei
kumapeseki
n.
plant (spec).
Centrosema vexillatum (Papilionaceae).
kumaru
O.
Etym:
Wp kumaru, Sr kumaru
.
n.
fish (spec).
Myleus rhomboïdalis (Serrasalmidae).
Ref: kumaru
kumata
SV.
Etym:
T kumata, Wj kumata, A kumata, Wp kumana
.
n.
Phaseolus lunatus (Papilionaceae).
kumataran
Etym:
Pm kumataran, Wp kumanaran
.
n.
Ipomoea pes-caprae (Convolvulaceae).
kumawari
OW; G mawari.
Etym:
Pm manwari, Wp mawari, Sr kumawari
.
n.
bird (spec).
Ardea cocoi (Ardeidae).
Ref: kumawari
kumere`po
n.
Manihot esculenta (Euphorbiaceae).
kumety
OW.
Etym:
Wp kumaty
.
n.
Eugenia anastomosans (Myrtaceae).
Ref: kumetï
ku`misako
GSV.
n.
larva migrans infection.
Ref: kumisako
kumpo
SV; G mumpo.
Etym:
T munupv, Wj munpv, Kp umpv, Pm mumpo
.
n.
rat.
Muridae.
kumposikyi
S; G mumposikyi.
n.
cat (spec).
Ref: kumbosïküi
kumu
Etym:
T kumu, Wj kumu, Ww kumu, Sr kumbu
.
n.
Oenocarpus bacaba (Palmae).
Ref: kumu
kumykan
OW; G kumon.
n.
cassava trough.
Ref: kumuilkan
kumyry
GOVW.
vi.
be hungry.
Ref: kumu
kun
S; V (a)kun.
n.
Ref: kunu
ku`nami
GS.
Etym:
Kp kanami
.
n.
insect (spec).
Trombiculidae.
Ref: kunaminoko
kunami
GOVW.
Etym:
Kp kunami, Pm kunami, Wp kunami, A konali, Sr
kunami
.
n.
plant (spec).
Clibadium sylvestre (Compositae), Clibadium surinamense (Compositae).
Ref: kunami
kunamiran
Etym:
Wp kunamira
.
n.
plant (spec).
Stachytarpheta cayennensis (Verbenaceae).
Ref: kunamiran
kunana
Etym:
A kunana, Wp kunana
.
n.
Astrocaryum paramaca (Palmae).
Ref: kunana
kunaparu
Etym:
Pm kunaparu, A kunapalu, Sr kunaparu
.
n.
Euphorbia cotinoides (Euphorbiaceae).
Ref: kunaparu
kunapo
n.
Rhizophora-soorten (Rhizophoraceae).
Ref: kunapo
kunaporan
n.
Clusia fockeana (Guttiferae).
Ref: kunaporan
kunatepi
Etym:
A kunatepi, Sr kunatepi
.
n.
Platymiscium-soorten (Papilionaceae).
Ref: kunaitepï
kunawaru
GOW.
Etym:
T kunawaru, Wj kunawa, Pm kunawa, Wp
kunawaru
.
n.
frog (spec).
Phrynohyas-soorten (Hylidae).
Ref: kunawaru
kunsu
Etym:
Sr kunsu, N kussen
.
n.
kuntu
Etym:
Sr kundu
.
n.
Ref: kundu
ku`nu
SV.
Etym:
Pm kunu
.
n.
Ref: kunu
kunurima
OV.
Etym:
A kunurima
.
n.
Ref: kunuri
ku`nuta
Etym:
Pm kunuta
.
vi.
Ref: kunu
kupa
Etym:
Kp kupa, Pm kupa
.
n.
kupaja
W.
Etym:
Sr gubaya
.
n.
plant (spec).
Jacaranda copaia (Bignoniaceae).
Ref: kupaiya
kupara
Etym:
Wp jupara
.
n.
Potos flavus (Procyonidae).
Ref: kupara
kupari
SV.
Etym:
Kp kopari, Pm kopari, Sr kupari
.
n.
Ixodoidea.
Ref: kupari
kupesini
OW.
n.
Parinari campestre (Chrysobalanaceae).
Ref: kupesini
kupesiniran
n.
plant (spec).
Hirtella racemosa (Rosaceae), Hirtella manigera (Rosaceae).
kupewa
S kuipewa.
n.
Ref: kuipewa/kupewa
kupi
GOVW.
Etym:
T akupi, Kp kupv, Pm kupy
.
vt.
bathe.
kupi`i
OW.
Etym:
Sr kopi
.
n.
Goupia glabra (Goupiaceae).
Ref: kupi'i
kupina
G.
n.
spider (spec).
Araneae.
kupipi
GOW.
Etym:
T ookopipi
.
n.
frog (spec).
Centrolenidae.
Ref: kupipi
kupira
O.
Etym:
Sr kupila
.
n.
fish (spec).
Sciadeichthys proops (Ariidae).
Ref: kupila
kupirisi
GS.
n.
sloth (spec).
Bradypodidae.
Ref: kupirisi
kupisa
n.
Nasutitermes-soorten (Termitidae).
Ref: kupisa
kupuwanama
n.
plant (spec).
Henriettea ramiflora (Melastomaceae).
kurakura
Etym:
Ap kyrakyra
.
n.
Tityra cayana (Cotingidae).
kura`ma
GOVW.
Etym:
T -`ranoma
.
vt.
make beautiful, cure, store.
(w)ekura`ma
vr.
make oneself beautiful, cure oneself.
Ref: kurama
kurarasi
O.
n.
Lepidochelys olivacea (Cheloniidae).
Ref: kurarasi
kuraru
GS.
n.
tobacco plant (spec).
Nicotiana tabacum (Solanaceae).
Ref: kuraru
kurasara
Etym:
A kurahara
.
n.
Calophyllum brasiliense (Guttiferae).
kurasiwai
GOVW.
Etym:
T kuraiwe, Wj kuraiwe, Pm kurasi, A korasiri, Wp kurasiwe
.
n.
bird (spec).
Turdidae.
Ref: kurasiwei
kuratari
n.
Ocotea wachenheimii (Lauraceae).
kurawa
GOW.
Etym:
Wj kurawa, Ap yrawa, Kp kurawa, Pm kurawa, Wp kurawa
.
n.
pine-apple plant (spec), rope.
Bromelia alta (Bromeliaceae).
Ref: kurawa
kurawa
O.
n.
fish (spec).
Hypophthalmus edentatus (Hypophthalmidae).
kure
GS.
Etym:
T kure, kurano, Ap kure, kurano, Ww kirwan
.
m::
kurankon.
n.
beautiful.
kureku
Etym:
Wp kure`y
.
n.
Andira-soort (Papilionaceae).
Ref: kureku
kurekuran
n.
Alexa wachenheimii (Papilionaceae).
kurekure
Etym:
Wp kure`i, Sr kulekule
.
n.
Amazona amazonica (Psittacidae).
kurepoko
n.
Schefflera actinophylla (Araliaceae).
kureru
n.
plant (spec).
Crateva tapia (Capparaceae).
kurewaju
n.
plant (spec).
Spathiphyllum humboldtii (Araceae).
kurewako
GOVW.
Etym:
Kp kawak, Pm kurewakei
.
n.
bird (spec).
Psittacidae.
Ref: kurewako
kurewakoimo
GO.
n.
snake (spec).
Bothrops bilineatus (Crotalidae).
Ref: kurewakoimo
kuri
OW.
Etym:
Wp kuri
.
n.
Ref: kuli
kuri
Etym:
Sr kuri, N koelie
.
n.
kurijara
GOVW; 1655 colliara.
Etym:
T kurijara, Wj kurijara, Kp kurijara, Pm kurijara, M
kurijara, A koriara, N korjaal
.
n.
boat.
Ref: kuriala
kurika
Etym:
Wj kurika, Ap kurika
.
vt.
kurimata
OV.
Etym:
Wj kurumata, Pm kurimata, Wp kurimata, Sr kulumata
.
n.
fish (spec).
Curimatus schomburgkii (Curimatidae).
Ref: kurimata
kurisiri
W.
n.
Pionus menstruus (Psittacidae).
Ref: krikri/kurisiri
kurita
GOVW.
adj.
day.
Ref: kurita
`kuru
GOW; V `kere.
Etym:
Kp kuru, Pm kuru
.
adv.
as is generally known.
Ref: kuru
kurukai
n.
plant (spec).
Ocotea globifera (Lauraceae).
kurukaka
n.
Myospiza humeralis (Fringillidae).
Ref: kurukaka
kurukuru
OW.
Etym:
Wj kurukuru
.
n.
Ref: kurukuru
kurumoto
n.
Miconia serrulata (Melastomaceae).
Ref: kurumoto
kurumy
OV; GVW kurumu.
Etym:
Wj kurum, Ap kurumu, Kp kurun, Pm kurun
.
n.
vulture (spec).
Coragyps atratus (Cathartidae).
Ref: kurumu
kurupara
Etym:
Kp kurupara, Pm kurupara, Wp kurupara, A
kolbara, Sp polvora
.
n.
Ref: kurupara
kurupara
n.
Pentaclethra macroloba (Mimosaceae).
kurupi
OW.
Etym:
Wp kurupi
.
n.
kurupiruwai
n.
Bactris-soort (Palmae).
Ref: kurupi ruwai
kurupisa
OW.
Etym:
T kuripyty
.
n.
Forpus passerinus (Psittacidae).
Ref: kuripisa
kururu
n.
fish (spec).
Ref: kururu
kuruwa
Etym:
A kurua, Wp kuruwa
.
n.
Attalea sagotii (Palmae).
Ref: kuruwa
kusa
OW.
n.
Ucides cordatus (Grapsidae).
Ref: kusa
kusapi
GS.
n.
bird (spec).
Conopophaga aurita (Formicariidae).
Ref: kusapi
kusapoi
n.
Persea benthamiana (Lauraceae).
Ref: kusapoi
kusapori
n.
Tovomita choisyana (Guttiferae).
kusari
OW; GV sari; 1655 oussali.
Etym:
Kp usari, Pm kusari
.
n.
Mazama americana (Cervidae).
kusariwara
S; V sariwara.
Etym:
Kp usariwara, Pm kusariwara
.
n.
Felis concolor (Felidae).
kusewe
OVW.
Etym:
T wyse, Pm sewe, Sr kusuwe
.
n.
Bixa orellana (Bixaceae).
Ref: kusewe
kuseweran
n.
Lueheopsis rugosa (Tiliaceae), Sloanea-soorten (Elaeocarpaceae).
Ref: kuseweran
kusija
n.
Solanum mammosum (Solanaceae).
Ref: kusiya
kusipo
S; V kusipu.
Etym:
Kp sipun, Pm sipuen
.
n.
Siphonaptera.
Ref: kusipo
kusiri
Etym:
T kusiri, Wj kusiri, Wp kusiri
.
n.
Saguinus midas (Callitrichidae).
Ref: kusiri
kusi`u
OW.
Etym:
Wp kusi`u
.
n.
Chiropotes satanus (Cebidae).
Ref: kësi'u
kuta`i
O.
Etym:
Sr kutay
.
n.
fish (spec).
Anablepidae.
Ref: kuta'i
kutuma
Etym:
Sr gudu, N goederen
.
vt.
kutupu
V; S katupu.
Etym:
Wj kutupu, Wp kutupu
.
n.
Serjania-soorten (Sapindaceae).
Ref: katupuru/kutupu
kutuwa
GS.
n.
duck (spec).
Anatidae.
Ref: kutuwa
kuwa`i
GOVW.
Etym:
Kp kwai, Pm kuwi, Wp kwi, kuja`i
.
n.
calabash (spec).
Crescentia cujete (Bignoniaceae).
Ref: kwa'i
kuwakuwa
Etym:
Sr kwakwa (onomatopee)
.
n.
Anatidae.
kuwaky
Etym:
Wj kuwaka, Wp kwaky, A kwaka
.
n.
kuwama
GOW.
Etym:
T kuwama, Kp kuwama, Pm kuwama, Wp
kwama, Sr kwama
.
n.
bamboo (spec).
Guadua-soorten (Gramineae).
Ref: kwama
kuwana
n.
fish (spec).
Leporinus fasciatus (Anostomatidae).
kuwano
GS.
Etym:
Pm kwanori, Sr guwanini, gonini
.
n.
bird of prey (spec).
Harpia harpyja (Accipitridae).
Ref: kuano
kuwapipi
GS.
Etym:
T irapipi, Wj waipipi
.
n.
bird of prey (spec).
Rostrhamus sociabilis (Accipitridae).
Ref: kuapipi
kuwapo`u
Etym:
Wp kwapo`i
.
n.
Ficus trigona (Moraceae).
Ref: kwapo'u
kuwari
Etym:
Wp kwary, Sr kwari
.
n.
Vochysia-soorten (Vochysiaceae), Qualea-soorten (Vochysiaceae).
kuwariran
n.
plant (spec).
Erisma uncinatum (Vochysiaceae).
kuwasakara
GOW.
n.
snake (spec).
Pseudoeryx plicatilis, Hydrodynastes bicinctus, Hydrops triangularis, Helicops-soorten, Liophis-soorten (Colubridae).
Ref: kwasakare
kuwasi
Etym:
Sr kwasi 'kwastje'
.
n.
kuwasi
GS.
Etym:
Kp kuwasi, Pm kuwasi, M kuasi, Wp kwasi, Sr kwaskwasi, E
coati
.
n.
coati.
Nasua nasua (Procyonidae).
Ref: kuasi
kuwasimama
O.
Etym:
Sr kwasimama
.
n.
fish (spec).
Hypophtalmus-soort (Hypophtalmidae).
kuwasini
Etym:
Wp kwasiny
.
n.
Ficus maxima (Moraceae).
Ref: kuasini
kuwasisi
Etym:
Wp juasisi
.
n.
plant (spec).
Ref: kwasisi
kuwata
GOW.
Etym:
Kp kuwata, Pm kuwata, A kwata, Wp kwata, Sr kwata
.
n.
spider monkey.
Ateles paniscus paniscus (Cebidae), Theraphosidae.
Ref: kuata
kuwataweri
n.
plant (spec).
Stryphnodendron flammatum (Mimosaceae).
kuwatyry
OW.
n.
Eschweilera-soorten (Lecythidaceae).
kuwau
S; G kuwan.
Etym:
A kowau
.
n.
bird (spec).
Perissocephalus tricolor (Cotingidae).
ku`we
GSV.
Etym:
T kuwe, Ap kuwe, Pm kuiwa, Wp kuwe
.
n.
snail (spec).
Doryssa atra (Melanidae).
Ref: kuwe
kuweke
Etym:
A kwake
.
n.
Ref: kwe'ike
kuwepi
Etym:
Sr kwepi
.
n.
Licania-soorten (Chrysobalanaceae), Couepia-soorten (Chrysobalanaceae).
Ref: kwepi
kuwepiran
n.
Licania leptostachya (Chrysobalanaceae).
Ref: kwepiran
kuwerema
O.
Etym:
A kereme, Sr kweriman
.
n.
fish (spec).
Mugil brasiliensis (Mugilidae).
Ref: kuwerema
ky
GOW.
Etym:
T ky, Wj ky, Kp ky(ny), Pm ky, M ky
.
vt.
rasp.
kyjakyja
O; W kyjakykyi.
Etym:
T kyjankvkvi
.
n.
Diplopoda.
Ref: kuyakuya/kuyakëköi
ky`ko
GOW; V kymoro, kymojaro.
Etym:
T kymv, kymvnjamo, Wj kunmv, Ap kymoro, kymarokomo, Ww kywy, kywjam, Kp kymjamro
.
m::
ky`karon.
dem.
you and I.
Ref: kïko
kynepa
n.
Melicocca bijuga (Sapindaceae).
kynoro
Etym:
T kynoro, Wj kynoro, Ap kynoro, Pm kynoro
.
n.
Ara macao (Psittacidae).
Ref: kënoro
ky`noto
GOW.
n.
snake (spec).
Bothrops atrox (Crotalidae).
Ref: kënoto
kynoto
GW.
Etym:
T kynoto, Pm kynoto, Sp conoto
.
n.
bird (spec).
Psarocolius decumanus (Icteridae).
Ref: kënoto
kyritoto
GS.
Etym:
T kuritoto
.
n.
bird of prey (spec).
Daptrius americanus (Falconidae).
Ref: këritotoko
kyru
W; O kyryi.
Etym:
T kyryu, Wj kyru, Ap kyru, Pm kiarue, Wp
kyro
.
n.
Ramphastos vitellinus (Rhamphastidae).
Ref: kïru
kyry
OVW.
Etym:
Ap kyry(ry), Pm mukyry, enkyry
.
b::
kyry.
n.
Ref: kire
kyry
VW; G ekyry.
Etym:
T kyry, Wj kyry, Ap kyry
.
vt.
make.
kyry
W.
Etym:
T ikyyry
.
n.
kyryi
Etym:
Ww kyrysy
.
n.
kyrykyry
Etym:
T kyrykyry, Wj kyrykyry, Ap kyrykyry, Ww
kuwikuwi, Kp kyrykyry, Pm kyrykyry, M
kyrykyry, A hyryhyry, Wp kyrykyry
.
n.
Ref: kërëkërë
kyrymasa
S; G kyrymaja.
Etym:
Kp kyrymaja
.
n.
bird (spec).
Aulacorhynchus derbianus (Rhamphastidae).
Ref: kirimasa
kyrysipo
S; V kyrysai.
Etym:
Pm kirisa
.
n.
Gryllidae.
Ref: kresipo
kysipuru
GO; O sipuru, V kasipuru; 1655 xipourou.
Etym:
Wp kusipuru
.
n.
squirrel.
Sciuridae.
Ref: kësipuru
kysipururan
S sipururan.
n.
Ocotea puberula (Lauraceae).
kyto
GOW.
Etym:
T kyto, Wj kuto, Ap kuto, Wp kyto
.
n.
frog (spec).
Hyla boans (Hylidae).
Ref: kïto
Copyright © 2003