G - g
g
wan maaka de ta maaka soni, wan dusu fëën da wan kilo.
gram.
Var.:
gram.
gaaf
a dë telutelu söndö föutu; an poi eti.
sound, undamaged.
gaai
wan pei fou ta bai taanga.
jay.
gaanderij
kamian ka de ta jabi teekenteeken soni ku oto tëmbë fu sëmbë sa ko luku.
gallery.
gaar
1)
a boi.
done, cooked.
2)
wei fëën.
tired out.
gaarne
ku wai.
willingly, gladly.
gaas
maani.
gauze, netting.
gaasje
wan pei koosu de ta tapa kasikaasi, a djei maani.
gauze.
gaatje
piki baaku; fula kamian a banti.
hole, puncture.
gabardine
wan pei koosu di wata an sa pasa nëën.
gabardine.
gade
manu fii; mujëë fii.
husband, wife.
gadeslaan
luku wan soni diin; watji.
watch, observe.
2)
lobi.
3)
peesa.
taste.
gaffel
wan felu ta djei gaan tjökö a ta dë ku tu tanda.
pitchfork.
gage
möni di wan sipima ta kisi.
salary.
gal
1)
bita a soni lëbë.
gall.
2)
soni ta mbei hati fii boonu.
annoyance.
gala
a dë gaan pëë soni; gaan piizii.
gala.
galant
a a' gaan lesipeki fasi.
gallant.
galei
langa sipi de bi ta puu ku pada.
galley.
galerij
kamian ka de ta jabi teekenteeken soni nasö oto tëmbë fu sëmbë sa ko luku.
gallery.
galg
pau ka de ta hëngi sëmbë kii.
gallows.
galgeaas
hogihatima, a fiti u de hëngi ën kii.
gallows bird.
galgebrok
wan hogihatima di a fiti u de hëngi kii.
gallows bird.
galjoen
fesiten gaan zei boto.
galleon.
galkanaal
nëën di bita ta waka ta kumutu a i sinkii.
bile duct.
gallon
wan maaka de ta maaka watawata soni, a dë kuma dii liti sö.
gallon.
galm
di fa wan soni ta piki kuma göni nasö kanu sö.
reverberation, boom.
galmen
1)
piki taanga.
resound.
2)
te anasi ta piki.
echo.
galop
wan fasi hasi ta waka ta djombo.
gallop.
galsteen
wan siki ta kisi i a bita baasi.
gallstone.
gambiet
1)
di fosu soni de o du te de pëë wan pei pëë ku kaleti hasi hedi.
2)
wan soni joo du fii sa feni di soni di i kë.
gambit.
game
pëë de ta pëë.
game.
gamma
di fa wan soni sa go a liba ku basu tjika.
gamut, scale.
gammel
a kaba a sösö; bookobooko.
dilapidated, decrepit, rickety.
gang
1)
langa pasi a wosu nasö talan dendu, dee kamba dë a dee tu së fëën.
corridor.
2)
di fa soni waka.
progress.
gangboord
wan kamian ka i sa waka lontu a sipi dendu ta luku di ze.
deck.
gangetje
te i kule ma na hesihesi.
jogtrot.
gangmaker
hën ta buta fa soni musu waka.
pacemaker.
gangpad
fitja pasi u waka kuma a keiki nasö a opalani dendu.
aisle.
gangster
wan hogihatima ta fufuu nasö ta kii sëmbë.
gangster.
gans
1)
gansi; gaan patupatu.
goose.
2)
hii ën tuu.
whole, entire.
gaperig
a ta mbei wowa nöömö.
yawny.
gaping
wan hoo kamian; baaku a tu soni mindi.
gap.
gappen
fufuu piki soni.
pinch; steal.
garage
kamian ka de ta buta woto.
garage.
garanderen
te de da i paamusi taa ee di soni poi nöö de o toona mbei ën da i fu sösö.
guarantee.
garantie
wan pampia de ta da i te i bai soni fu te di soni poi nöö de o toona da i otowan fëën, nasö de o toona mbei ën da i fu sösö.
guarantee.
gard
wan pau de ta du soni; pau u naki soni.
rod.
garderobe
1)
kasi ka i ta hëngi japo ku hëmpi.
2)
dee bisi i abi u bisi.
wardrobe.
gareel
dee sonisoni de ta banti hasi lontu faa sa hai wagi.
harness.
garen
1)
pii buta dë.
gather, collect.
2)
maaun u nai soni.
thread, yarn.
garf
alisi maun; wan bondji u dee njanjan soni de ta koti buta a bondji.
sheaf.
garneersel
soni de bisi dëën faa möön hanso.
trimming.
garnituur
bisi u soni; wanlö soni u bisi makandi.
trimming, assemblage.
garstig
te fatu poi nöö sö a dë, tesi fëën taanga.
rancid.
gas
wan pei ventu ta kisi faja hesihesi; di ventu u gasi faja, a sa kii i ee i hai ën tei ta böö.
gas.
gasbom
kasi bomu; gasi bata.
gas bomb.
gasmasker
soni u tapa fesi fu ja sa hai gasi ventu go a i hedi.
gas mask.
gaspeldoorn
wan pei uwii ku maka ta nasi a sabana kamian.
furze, gorse.
gast
wan sëmbë di ko a i; wakama.
guest, visitor.
gastenboek
buku ka dee sëmbë dee ta ko a i ta sikifi de në.
guest book.
gastgeschenk
soni i da di sëmbë di hoi i, fii dëën tangi.
hospitality gift.
gastheer
di sëmbë, di di sëmbë ko nëën.
host.
gastmaal
te i hoi piizii kai sëmbë ko a i ko njan.
feast, banquet.
gastschenk
soni i da di sëmbë di hoi i; i dëën tangi.
hospitality gift.
gastvrij
i lo' u hoi sëmbë a i wosu.
hospitable.
gastvrouw
mujëë di ta hoi wakama nëën wosu.
hostess.
gat
baaku; kamian di fika hooo.
gap, hole.
gauw
hesihesi.
soon, quickly.
gauwdief
fufuuma ta fufuu piki soni; sëmbë di ta fufuu soni tei a sëmbë buukusaku tja go.
pickpocket.
gave
1)
wan soni sëmbë da i.
gift.
2)
wan köni i abi a i hedi dendu u du wan soni.
talent.
gazelle
wanlö pei mbeti kuma dee mbata sö.
gazelle.
gazen
koosu kuma maani de ta lolu kasikaasi a hatiwosu.
gauze.
gazeus
a dë ku di ventu di dë a sofu bata dendu.
carbonated.
gazon
kamian ku ahun de ta seeka ta koti.
lawn, green.
geaard
a dë a i dendu; sö Gadu mbei ën.
dispose.
geaardheid
di fasi di i abi; di fa di soni dë.
disposition.
geacht
sö i ta kai wan sëmbë a lesipeki fasi.
esteemed, respected.
geagiteerd
an dë bööböö, a dë pantapanta.
agitated.
2)
a ta buli hesihesi.
animated.
gearmd
maun ku maun.
arm in arm.
gearriveerd
a kisi di kamian di a kë nëën libi; a dou ka a nango.
succeeded.
2)
a go a fesi.
advanced.
2)
di buku mbei ku taangataanga kafiti.
hardbound.
Var.:
gebonden.
gebaar
lei ku maun; fan ku maun.
gesture.
gebak
kuku bakabaka.
pastry.
gebaren
lei ku maun; fan ku maun, ku sinkii.
gesture.
gebarenspel
te de ta djeesi soni ku sinkii söndö fan.
pantomine.
gebedel
soni di i pidi sëmbë.
petition.
gebelgd
hati fëën boonu seei.
incensed, offended.
gebergte
hia kununu makandi.
mountain range.
gebeten
te i ta hoi sëmbë a hati.
have a grudge.
gebeuren
te soni pasa ku sëmbë.
happen, occur.
gebied
pisi kamian.
territory, area.
gebieden
ta manda sëmbë faa du wan soni.
command, order.
gebit
1)
hii dee tanda fii.
teeth.
2)
butabuta tanda (kabëti).
dentures.
geblaseerd
i du ën te jaa peesa möön.
blase, surfeited.
gebluf
te a ta njan buka.
bragging.
gebod
wëti; tjina.
order, command.
geboefte
dee wisiwasima.
riffraff, rabble.
gebogen
a dë bendibendi.
bent, curved.
2)
a degi.
thick.
2)
seti u wan soni.
birth.
geboorteakte
pampia ku i mama ku i tata në di ta lei di daka ku di liba ku di jaa di de pai i.
birth certificate.
geborneerd
1)
an kë njunjun soni, a kë fika ku di fëën nöö.
narrowminded.
2)
an sabi oto köndë soni möön ka a ta dë.
limited.
gebraad
mbeti jasajasa.
roast meat.
2)
a a' gii fëën; lobi fëën kii ën.
passionate.
gebrek
te ja abi wan soni tjika.
lack, shortage.
2)
a mbei föutuföutu.
faulty.
gebrild
a ta bisi beei.
wears glasses.
gebroed
hii dee mii u wan fou mama di a buuka a di wan ten.
brood.
gebroken
1)
bookobooko; föutuföutu.
broken.
2)
buujabuuja.
faltering.
gebrouilleerd
de ta libi taku ku de seei; de an ta libi bunu ku de seei.
hostile.
gebruik
guwenti; di fa i ta wooko ku wan soni.
custom, usage.
gebruiken
ta njan wan soni; ta du soni ku wan soni.
use.
gebruiker
sëmbë di ta wooko ku wan soni; sëmbë di ta njan wan soni.
user, consumer.
gebruikt
na njunjun soni, de wooko ku ën kaa.
used, secondhand.
gebruis
te a ta puu pululu.
effervescence.
gebrul
di giinta u dee lëon, pëndë mbeti sö.
roaring.
gecommitteerde
sëmbë di de puu manda go haika wan soni da dee otowan.
delegate.
gedaagde
di sëmbë di de tja go a kuutu.
defendant.
gedaan
a kaba; a du kaa.
done, finished.
gedaante
di fa sinkii fëën mbei.
shape, figure.
gedecideerd
i dë nömönömö taa i o du wan soni.
resolute.
gedecoreerd
de da i wan nöbu fu di i heepi a wan gaan soni.
decorated.
gedeelte
wan pisi u wan soni.
part, section.
gedegen
bumbuu soni, na ganjan; gbelengbelen.
genuine.
gedekt
1)
de seeka soni buta a tafa.
laid.
2)
fika tjubitjubi; hoi baka.
guarded.
gedelegeerde
sëmbë di de puu manda go a wan kamian a wan soni.
delegate.
gedenkboek
wan buku di ta toona da i mëni a wan soni.
souvenir book.
gedenkdag
daka di i ta mëni fa wan soni bi pasa.
anniversary.
gedenken
1)
toona mëni wan soni di bi pasa.
remember.
2)
hopo wan sëmbë nasö wan soni.
commemorate.
gedenkspreuk
wan soni de taki a wan fasi di suti u jei, kuma nöngö.
euphorism.
gedenkteken
soni de mbei u toona mëni wan soni di bi pasa.
memorial.
gedicht
wan pei soni de ta sikifi kumafa de ta mindi kanda ma na u de kandëën.
poem.
gedierte
dee libilibi soni u goonliba; mbeti.
fauna.
gedijen
ta ko fesi hesihesi.
prosper.
geding
wan kaagi di i tja go a kuutubakaa.
lawsuit.
gediplomeerd
a abi siköö pampia taa a sabi di wooko.
certified, qualified.
gedistingeerd
a a' bunu manini; a lei möön dee otowan.
refined, distinguished.
gedoe
dee hia soni de ta du; dee hia soni dee ta pasa; dee toobi soni.
goings on.
gedogen
te ja lobi wan soni ma i ta disëën be a dë fëën nöö.
tolerate.
gedrag
fasi fëën fa a ta libi.
conduct, behaviour.
2)
hei fasi.
lofty.
3)
de bisi de kaa.
worn.
2)
sëmbë hia tee de ta peeta i.
crowd, crush.
gedrongen
de taki ën leti kumafa a dë ma de an taki ën longi; de koti ën kuma nöngö sö.
compact.
gedruis
baibai; fa soni ta mbei.
noise, rush.
gedrukt
1)
de mbei ën ku buku masini.
printed.
2)
a dë gudjuuu tjalitjali.
dejected.
2)
a dë wan gaan soni.
formidable.
geduld
taihati; pasensi.
patience.
gedurfd
a a' degi hati u du soni.
daring.
gedwee
a a' saka fasi; a dë a oto sëmbë basu.
meek, docile.
gedwongen
a dë duwengi soni; na kë de kë, musu de musu.
enforced, compulsory.
geeltje
25 holansi kölu (nf 25,-).
bill.
geen
na wan; na seei; na wan piki wan seei.
none, not.
geëngageerd
i ku ën mbei buka fii ku ën toou.
engaged to.
geenszins
kwetikweti; na seepi.
by no means; not at all.
geërfde
di sëmbë di kisi di soni di hën sëmbë dëdë.
inheritor.
2)
gadu.
3)
fasi.
spirit.
geestenbezweerder
sëmbë di ta fii soni; gaan obiama ta fan ku dëdë sëmbë.
necromancer.
geestenrijk
kamian ka dee gadu ta dë; kamian ka dee dëdë dë.
spiritworld.
geestes
soni fii hedi dendu.
mental.
geestig
a sa u fan u mbei sëmbë lafu.
witty.
geestrijk
a abi soni nëën ta dööngö sëmbë.
alcoholic.
geeuwen
mbei wowa; mbei hoha.
yawn.
geexalteerd
a ta fan ta du soni fu di wan soni ko nëën.
overwrought.
geforceerd
i musu i seei fii du ën; de musu i fii du ën; duwengi soni.
forced.
gegadigde
wan sëmbë di kë wan soni; wan sëmbë di butëën nën taa a kë wan soni.
applicant.
gegeven
1)
a sö wan [daka], a sö wan [miniti], a sö wan [juu].
such and such.
2)
de dëën di soni.
given.
gegoed
a dë guduma; a a' möni.
well to do.
gegolfd
kumbukumbu.
wavy; corrugated.
gegradueerde
wan sëmbë di go a siköö te a kisi pampia.
graduate.
gegrond
de a' leti nëën; de pakisei ën bunu te kisi goon.
well founded; just.
2)
a ta biinga hesihesi.
hurried.
gehakt
lalalala mbeti.
ground meat.
gehalte
di fa a bunu tjika.
quality.
2)
an sa du soni kuma oto sëmbë fu soni hedi.
handicapped.
gehard
an ta fii soni möön a ko taanga.
hardened.
gehaspel
1)
soni di an du a di fa; wan soni di an du kumafa a bi musu du.
bungling.
2)
takitaki.
bickering.
3)
toobi.
trouble.
gehavend
a dë zinzin bookobooko.
damaged, battered.
geheel
hii ën tuu; telutelu; hii de tuu makandi.
whole; entire; altogether.
geheelonthouder
wan sëmbë di an ta bebe wan piki wan seei u dee diingi ta dööngö sëmbë.
teetotaller.
geheim
soni di ja kë sëmbë jei; wan soni de pindja da i.
secret.
gehelmd
a dë ku felu kaapusa nëën hedi.
helmeted.
geheugen
wan soni bi pasa ku i, i toona mëni.
memory.
gehoor
te de ta haika i andi i ta taki fëën.
hearing, audience.
gehoorzaal
wan gaan kamba ka de nango u go jei soni.
auditorium.
gehouden
a dë fanöudu fii du ën.
obliged, bound to.
gehucht
wan piki köndë; wan pisi kamian ka sëmbë ta libi.
hamlet.
gehuisd
a a' kamian faa ta libi.
housed, lodged.
geil
i kë wan soni te sinkii an ta mbei i bunu; a ta mbei ku sinkii fii musu këën.
lascivious.
gein
soni u lafu; piizii.
humour, fun.
geiser
kendikendi wata di ta kumutu a goonbasu ta suti ko a liba.
geyser.
geisha
pëë mujëë u Japan.
geisha.
geit
mujëë kaabita.
she goat.
gejaagd
hati fëën an dë lösutu, a dë pantapanta.
agitated.
gek
1)
a siki a hedi; a lau.
mad.
2)
a dë soni u lafu.
foolish, funny.
gekheid
laulau soni; botjitji soni.
folly, joke.
gekken
mbei sipoutu.
joke, jest.
gekko
wan pei kaluwa, piki wan sö; ndjuwendjuwe.
gecko.
gekleurd
a dë ku sömëni pëndë.
coloured.
2)
a mbei u di wooko dë.
cut out.
gekuch
te de ta mbei katau.
coughing.
gekuist
1)
a ta libi bunu; a a' sen.
chaste.
2)
a dë gbelengbelen, otowan an mökisi a dendu.
pure.
gekunsteld
1)
a djeesi di soni Gadu mbei ma sëmbë mbei ën.
2)
na tuutuu soni.
artificial.
gelaat
fesi.
countenance, face.
gelag
1)
soni u njan ku soni u bebe.
food and drink.
2)
fa di libi fii dë da i; di fa soni dë.
circumstances.
gelang
di fa a dë ku wan oto soni.
proportion.
gelasten
manda sëmbë faa du wan soni.
order, charge.
gelastigde
sëmbë di i puu buta u du wan wooko da i.
delegate.
gelaten
na sö i këën ma joo tei ën sö nöö.
resigned.
gelatine
wan soni i ta mökisi ku wata faa ko diandian.
gelatine.
gelden
a bunu eti; de ta tei ën u soni.
count, apply.
geldig
de si taa a bunu; a dë bunu eti.
valid.
geldwolf
sëmbë di giii u möni.
money- grubber.
geleding
akiikö; soni di ta mbei a sa ta bia dë; mindimindi kamian.
joint.
geleerd
a lei te a sabi soni.
learned, scholarly.
geleerde
wan sëmbë lo' u lei soni; wan sëmbë lei te a sabi soni.
scholar.
2)
te a kai da i; a bunu da i.
convenient.
gelegenheid
okasi; wan soni di kai bunu da i.
occasion, opportunity.
gelei
pëtëpëtë soni; soni i boi ku suki te a ko pëtëë.
jelly.
geleide
di sëmbë di ta tjaa i fu soni an du i.
attendant, guard.
geletterd
a sabi soni a di së u buku soni; a lei gaanfa.
literacy, lettered.
geletterde
sëmbë di kisi gaan lei.
man of letters.
gelid
1)
sodati lö.
rank.
2)
mindimindi kamian.
joint.
geliefd
i lobi ën gaanfa.
dear, beloved.
gelig
a dë kookokooko sö.
yellowish.
gelijk
1)
de dë makandi.
same, equal.
2)
a a' leti.
right.
gelijke
sëmbë di i ku ën dë makandi, oto en hei möön oto.
equal, peer.
2)
woto de ta taki kuma nöngö u di fa wan soni djei wan oto soni.
parable.
gellustreerd
a a' peentje nëën; de teeken soni nëën.
illustrated.
gelofte
soi di i soi taa sö i o du.
vow.
geloven
biibi; sikuma.
believe, think.
gelui
di fa wan soni ta piki; di fa genge ta piki.
ringing, pealing.
geluid
bai; fa wan soni ta piki te i jei ën.
sound.
geluk
wai; kölöku.
happiness, fortune.
gelukken
te wan soni pasa bunu da i.
succeed.
gelukkig
i dë waiwai; i a' kölöku.
happy, fortunate.
gelukwens
da wan sëmbë maun u wan soni a du.
congratulations.
gemaakt
1)
a dë mbeimbei.
readymade.
2)
ganjan soni; a du ën u sëmbë si, na u di a dë nëën hati.
affected.
gemaal
1)
manu u mujëë könu; mujëë u womi könu.
consort.
2)
wan pompu ta pompu wata puu a köndë.
pumping engine.
gemak
bööböö, soni seei an toobi ën.
ease, comfort.
gemakkelijk
an taanga; i dë bööböö nëën.
easy, comfortable.
gemakzucht
a kë fu hii soni musu dë fukëfukë dëën nöömö.
ease seeking.
gemarineerd
de bi seekëën ku wan soni disa dë ufö de boi ën.
marinated.
gemaskerd
a bisi soni a fesi fu de an sa' ambë dëën.
masked.
gematigd
na gaanfa; an ta du soni gaanfa.
moderate, temperate.
gemeen
1)
a dë u hii lanti.
common.
2)
a a' taku fasi; aan tjali u soni.
vile, mean.
gemeengoed
hii sëmbë abi ën; hii sëmbë sabi ën.
common property.
gemeenschap
1)
te un ta fii ku unu seei.
communication.
2)
feleniki.
fellowship.
3)
di fa sëmbë ku sëmbë ta du soni makandi.
intercourse.
gemeente
dee sëmbë nango a wan keiki makandi; wanlö sëmbë dee ta du soni makandi.
congregation, fellowship.
gemeenzaam
i dë bööböö ku ën kuma soni fii; a dë bööböö ku i.
familiar.
gemeld
di u bi taki dë.
abovementioned.
gemelijk
soni an ta kai ku ën möönsö.
peevish, sullen.
gemeubileerd
a dë ku sutuu, tafa, bedi, hii soni kaa.
furnished.
gemiddeld
a dë a wan mindi; a dë kowoonu.
average.
gemis
makei; an dë kumafa a musu dë.
lack, want.
gemoed
di fasi di i abi; di fa i ta fii a i hati.
disposition, mood.
gems
wan pei djangafutu ma a ta djei kaabita.
chamois.
gemutst
di fasi di i abi.
attitude.
genaamd
sö de ta kai ën.
called, named.
genade
te wan sëmbë an toona libi ku i ku di fii libi, ma a ta libi ku i ku di fëën bunuhati; kölöku Gadu ta naki i.
grace of God, mercy.
genadig
a abi bunuhati u sëmbë.
merciful; gracious.
genaken
ta zuntu; nango dou.
approach.
genealogie
dee në në de ta kai te de ta konda di fa wan lö waka.
geneology.
genegen
te i dë lösutu u du wan soni; i kë sö wan soni.
inclined, willing.
geneigd
i kë sö wan soni; i mbei u du sö wan soni.
inclined to.
generaal
1)
di möön hei sodati, di hedima u sodati.
2)
a dë u hii mundu.
general.
generaliseren
i taki wan soni u hii de tuu; ja taki ën finifini.
generalize.
2)
te de mbei wan soni ko.
generation.
generatiekloof
di fa gaan sëmbë ku njönku sëmbë an ta fusutan de seei.
generation gap.
generator
masini di ta da sitolomu.
generator.
genese
te wan soni ko.
genesis.
genetica
di lei u andi wan mii ta kisi nëën mama ku hën tata.
genetics.
geneugte
wan soni di suti da i.
please, delight.
2)
ko bëtë.
recover.
geniaal
a a' fusutan a hedi dendu u wan soni.
talented.
genie
1)
wan sëmbë di a' köni gaanfa a hedi dendu.
genius.
2)
wan pei sodati lö ta seeka pasi da dee otowan.
army engineer.
geniepig
a ta du soni tjubitjubi fu sëmbë an sabi.
sneaking.
geniepigerd
wan sëmbë di ta du soni tjubitjubi u sëmbë an sabi.
sneak.
genieten
i lobi ën, a ta suti da i.
enjoy.
geniformeerd
a bisi di koosu u di kamian dë nasö di wooko nasö di siköu.
uniformed.
genitaal
womi kamian nasö mujëë kamian.
genital.
genius
1)
gadu di i ta luku faa tjaa i.
protecting spirit.
2)
a a' gaan apaiti köni a hedi dendu u soni.
genius.
genodigde
sëmbë di i kai ko a wan soni.
guest.
genoeg
a tjika.
enough, sufficient.
genoegdoening
te wan soni kai ku i, a ta suti da i.
satisfaction.
genoegen
te wan soni kai ku i, a suti da i.
pleasure, joy.
genoeglijk
a suti da i; a ta da i piizii.
pleasant.
genoot
i ku ën ta du wan soni makandi.
partner.
genot
soni di ta suti da i.
pleasure, delight.
genotmiddel
wan soni di i sa dë söndö ën ma a dë piizii soni da i fii abi.
luxury.
genotziek
a lo' piizii gaanfa.
pleasureloving.
genre
sootupei.
genre, style.
gentleman
womi sëmbë di a' manini.
gentleman.
geoefend
a du ën te a sabi ën.
practised, trained.
geografie
di lei u fa goonliba de.
geographer.
geoloog
sëmbë di lei u goonbasu soni.
geologist.
2)
a ta du soni ku pakisei.
organized.
gepantserd
a seeka tapa ku felu da feti; a dë ku kokoo.
armoured.
gepast
a kai; a bunu; a fiti.
becoming, proper.
gepeins
soni kuma sunjan ma ja ta duumi; te i dë pii ta pakisei soni.
meditation, reverie.
2)
di fan bi de ku kaakiti.
3)
a mökisi ku weti.
peppery.
geprefabriceerd
de mbei ën a fesi toona lusu fii tja go mbei oto kamian.
prefabricated.
gepreoccupeerd
pakisei fëën an dë a wan kamian, a ta pakisei wan oto soni.
preoccupied.
gepunt
a a' tjönitjöni kamian.
pointed.
geraakt
a tei ën fu hogi.
offended.
geraamte
dëdë bonu; mangumangu sëmbë; wan soni setiseti ma aan sinkii wan bëtë; kuma wan wosu de seti ma de an peka paanga nëën eti.
skeleton, frame.
geraas
te de ta bai ta kai wolo.
din, noise.
geraden
a bunu fii du ën.
advisable.
2)
a dë köniköni ma a hogi.
cunning.
geraken
te fii sabi a ko nëën.
go get; to arrive.
geranium
wan pei folo de ta bisi wosu.
geranium.
gerant
takima u wan soni; basi.
manager.
gerecht
1)
kuutu; dee kuutuma.
court, tribunal.
2)
de kuutu ën bunu.
just, due.
3)
soni de puu wante tja ko u njan.
course.
gerechtigd
a abi pasi u du sö wan soni.
qualified, entitled.
gereed
1)
a dë kabakaba; a kaba.
ready, finished.
2)
limbolimbo.
clear.
gereedschap
dee wooko felu i abi fanöudu.
tools, instruments.
gereformeerd
a nama a di lei u wan fesiten keiki sëmbë de kai Calvin.
Calvinistic.
geregeld
a ta du sö hiniwan juu.
regular.
gerei
dee wooko soni.
tackle, gear.
gerende
a piki a liba, ma a ta bigi nango basu.
flared.
2)
an ta taki fëën seei soni da sëmbë; an lo' u fan.
reticent.
geribd
a mbei ngötöngötö kuma senki pisi.
corrugated.
gerief
a dë wan bumbuu soni ma i sa libi söndö ën; a suti.
convenience, comfort.
gerieven
heepi di otowan.
accommodate, oblige.
gerij
hasi ku ën wagi; te i ta lëi hasi.
hansom, riding.
gering
biti; piki; wan piki wan.
small, scanty.
germaan
wanlö pei bakaa, dee Holansi, Ingisima sö, dee töngö u de ta djei a so futu.
Germanic.
geroepen
a kai dëën fa a ko sö.
destined.
geronnen
a koti kule, kuma te buuu an ta kule möön.
clotted.
gerookt
de seekëën a faja liba faa möön suti.
smoked.
geroutineerd
a du ën te a guwenti ën.
experienced, practised.
gerst
wan pei soni kuma alisi.
barley.
gerucht
1)
soni de ta taki, ja sabi ee tuu.
rumour.
2)
kai wolo.
noise.
geruim
a longi piki sö.
considerable.
geruis
wan saapi bai sö; di fa ventu ta bai te a ta böö a pau hedi.
rustle.
geruisloos
söndö bai; a ko saapi te ja sa jei ën seei.
noiseless.
geruit
a ta koti langa ku baai fökanti; a mbei wosuwosu; a mbei damdam.
checked.
gerust
a dë bööböö sö.
easy, quiet, calm.
geschenk
soni i da sëmbë; kado.
gift, present.
geschiedboek
buku ka de sikifi dee soni bi pasa a wan köndë.
annals.
geschiedenis
fesiten woto u köndë nasö sëmbë.
history, story.
geschift
hedi fëën an ta wooko bunu.
balmy, crazy.
geschikt
a kai bunu; a fiti.
fit, suitable, decent.
geschil
1)
di fa de tooka.
difference.
2)
te de an ta kai a di wan möönsö.
dispute.
geschrift
soni di de sikifi.
writing, pamphlet.
geschubd
sinkii fëën dë kobokobo ku kakisa.
scaly.
geschut
dee soni de ta suti a ölöku (gaan feti).
artillery.
geslaagd
a du ën bunu; a ko bunu kumafa i bi kë.
successful.
geslacht
1)
di lö fii; di famii fii.
family tree.
2)
dee sëmbë dee dë ku libi a di wan ten.
generation.
3)
di fa i dë womi nasö mujëë.
sex.
geslepen
a dë köniköni; a ta naki politiki.
cunning.
2)
an dë hopohopo.
locked, closed.
gesluierd
a tapa hën fesi ku koosu te ja sa si ën.
veiled.
gesmeerd
a waka bunu; soni seei an toobi ën.
without difficulty.
2)
de abi peipei soni hiahia.
have a large stock.
gesp
söötö u lelibuba.
buckle, clasp.
gespen
te i söötö soni ku di soni de kai 'gesp'.
buckle, strap.
gespierd
a dë ku tatai a sinkii; a a' sitai.
muscular.
gesprek
te de ta taki wan soni nango ta ko.
discussion.
gesprek
da woto; fan.
conversation, talk.
gespuis
dee wisiwasima; dee föluku.
rabble, riffroff.
gestadig
an ta tooka nango ta ko, a dë di wan fa nöömö.
steady, constant.
gestalte
di fa sinkii fëën mbei.
figure, stature.
gestapo
wan siköutu fu Duitsland te i si de ja ta mëni taa siköutu.
German secret police.
gestel
di fa sinkii fii mbei.
constitution.
2)
de seekëën fu an sa tja siki ko da i.
sterilized.
gesternte
dee teeja; di soni de ta si te de luku dee teeja.
stars, constillation.
gesticht
wosu ka de ta hoi sëmbë te soni du de.
institution, home.
gestoelte
keiki bangi; hei bangi de da i.
seat.
gestoffeerd
di wosu a' soni a goon putuputu ku fënsë koosu.
carpeted and curtained.
gestoomd
de boi ën ku kendikendi wata.
steamed.
gestrekt
a hai langalanga, a dë setiseti.
stretched.
gestroomlijnd
a mbei langalanga tëlëlëë faa sa waka möön hesi.
streamlined.
getal
di mëni wan soni dë.
number.
getalenteerd
a a' köni a hedi dendu u du wan soni.
talented.
getalsterkte
di mëni womi de dë u du di soni.
number of hands.
getand
a dë ku tanda.
toothed, cogged.
getapt
de lobi ën.
popular with.
getij
foou ku faa wata.
tide.
getikt
hedi fëën an ta wooko bunu.
crackbrained.
getouw
masini de ta mbei koosu.
loom.
getraind
de lei ën di wooko kaa.
trained.
getralied
a dë gölëtigölëti.
barred, latticed.
getrouw
1)
a ta kai i gaan soni, an o ganjan i.
true, loyal.
2)
i sa futoou ën.
faithful.
getto
ka wan pei sëmbë ta libi makandi u di dee otowan an ta kë u de musu dë a de dendu.
ghetto.
getuigen
da kotoigi u di soni di i sabi nasö di i si.
bear witness.
getuigenis
kotoigi; te i taki wan soni di bi pasa ku i.
evidence, testimony.
geul
kamian ka wata an baai ma a fundu; ngötö.
gully, channel.
geur
di sumëë u wan soni.
fragrance, scent.
geuren
te wan soni ta sumëë.
smell.
geurig
a ta sumëë suti.
fragrant.
geus
saanti në fu wan sëmbë di ja lobi.
slur name.
gevaar
wan hogi di sa miti i.
danger, risk.
gevaarte
gaan gindi soni.
colossus, monster.
gevaarvol
hogi sa miti i nëën.
hazardous, perilous.
geval
di fa wan soni dë.
case.
gevangene
wan sëmbë di de kisi buta dë.
prisoner.
gevarieerd
an dë di wan nango nöömö, a dë peipei.
varied.
gevat
a köni; a ta lei hesihesi.
clever, smart.
geveinsd
a ta mbei kuma sö ma nasö, politiki soni.
hypocrisy.
gevel
fesisë u wan wosu.
front, facade.
geven
1)
tëndë da; da.
give.
2)
puu sömëni.
yield.
3)
mbei a ko sö.
cause.
gever
sëmbë di da i di soni.
giver, donor.
gevest
di maun u di dëkpë de ta suti.
hilt.
gevlamd
a dë ku fajatöngö; a dë ku soni ta djei fajatöngö.
flamed.
gevlei
te de fan kumafa di sëmbë kë jei; te de ta naki ën tëtë.
flattering.
gevoel
fii.
feeling, sensation.
gevoelen
fii; fii kuma.
feeling, opinion.
gevoelloos
söndö fii; an ta fii soni.
unfeeling, numb.
gevolg
1)
dee sëmbë dee ta waka ku wan sëmbë.
suite, train.
2)
soni di pasa fu di wan soni bi pasa hedi.
consequence.
gevolmachtigd
a a' hii makiti u du sö; a sa tei hën kamian.
plenipotentiary.
gevorderd
a go a fesi gaanfa a wan soni; a go a fesi möön dee otowan fëën.
advanced.
gevuld
1)
a fuu; a fuu pöö.
filled; weel-filled.
2)
a degi putjuu.
plump.
gewaagd
1)
hogi sa miti i nëën.
risky.
2)
na sen soni.
risqu.
gewapend
1)
a dë ku feti soni nëën sinkii.
armed.
2)
de mbei ën möön taanga.
rein forced.
gewas
uwii soni; soni paandi paandi.
vegetation, plant.
gewatteerd
de mbei ën degidegi ku maaun a dendu.
quilted, wadded.
gewei
djangafutu tutu.
antlers.
geweld
taanga hatiboonu kaakiti.
violence.
geweldenaar
wan sëmbë ta masa sëmbë hibiwan ten; hatiboonu sëmbë.
tyrant, bully.
geweldig
1)
teee! te na soni.
extremely.
2)
hati fëën ta boonu taanga.
violent.
3)
gaan bumbuu soni.
great! wonderful!
geweldpleging
te de ta duwengi sëmbë ku masamasa fasi; te de ta du soni ku hatiboonu.
violence.
gewelf
soni mbei lontulontu a liba.
arch.
gewennen
ta guwënti.
accustom, get used to.
gewerveld
a dë ku bakamindi bonu.
vertebrate.
gewest
wan hii kamian; wan pisiwata.
region, province.
gewestelijk
fu di pisiwata dë nöö, na fu oto kamian.
provincial.
geweten
di pakisei fii di ta toobi i te i du hogi.
conscience.
gewetensbezwaar
wëti i buta da i seei fu di i sabi taa anbunu fii du ën.
scruple.
gewettigd
sö nöö a bi musu du; a kai ku di wëti.
justified, legitimate.
gewezen
di bi dë ma an dë möön.
late, former.
gewicht
di fa soni hebi.
weight, importance.
gewiekst
a köni; a sabi soni.
sharp, smart.
gewijd
1)
de wëi ën kaa.
consecrated.
2)
a dë apaiti da Gadu.
sacred.
gewild
1)
hii sëmbë këën.
popular, in demand.
2)
a ta mbei kuma sö a dë.
affected.
gewillig
a dë kabakaba u du ën.
willing, ready.
gewin
di wini fëën.
gain, profit.
gewis
i dë seiki fëën; i sabi sö gbelingbelin.
certain, sure.
gewoel
te hii soni dë fanjanfanjan, katjakatja.
bustle, turmoil.
gewonde
wan sëmbë di soni koti nasö suti ën.
wounded man.
gewoon
1)
kumafa de guwënti.
accustomed.
2)
nöö (a ta du ën nöö).
simply.
3)
na apaiti soni, hiniwan daka soni.
usual; normal.
gewoonweg
sö nöö a dë; nöö; te na soni!
downright, just.
gewricht
akiikö; mindimindi kamian u sëmbë sinkii.
joint.
gewrocht
a dë wan soni di de mbei.
production, creation.
gewrongen
a ta butëën a wan pei fasi ma na sö a dë; na tuutuu soni.
forced.
gezag
taki i abi a sëmbë liba.
authority.
gezakt
1)
a dë a saku.
bagged.
2)
a fika a di wan seei kamian a siköu.
didn't pass.
gezamenlijk
hii de tuu makandi; hii de tuu.
collective, total.
gezang
kanda.
singing, song, hymn.
gezant
wan sëmbë di de manda go a wan soni.
ambassador.
gezantschap
1)
dee sëmbë dee ta wooko a di kantöö u wan köndë a wan oto köndë; di sëmbë di de manda go a oto köndë da de, ku dee sëmbë dee ta waka ku ën.
embassy; delegation.
gezapig
aan peesa; aan toobi ku soni.
lethargic.
gezegde
1)
soni de ta taki u wan soni.
predicate.
2)
wan soni de ta taki nöömö; di soni di a taki.
expression; saying.
gezegend
Masa Gadu dë ku ën; a de waiwai.
blessed.
gezel
sëmbë di i ku ën nango a wan kamian.
companion.
gezellig
a suti, ma na u njan.
sociable, cozy.
gezelschap
te i dë ku woto sëmbë; feleniki; wanlö sëmbë makandi.
company, society.
gezet
1)
a dë gaan fatu sëmbë.
corpulent.
2)
di de buta.
regular.
2)
soni i ta si.
sight.
gezien
1)
de ta lesipeki ën; de ta tei ën u bumbuu sëmbë.
esteemed, respected.
2)
te i luku sö wan soni.
in view of.
gezin
mama ku tata, ku de mii; dee sëmbë ku i ta dë a wan wosu dendu.
family, household.
gezind
1)
a mbei u ko sö wan soni.
disposed.
2)
a a' di kë faa du wan soni.
inclined.
gezindheid
di fa i ta fii a i hati u wan soni.
disposition; persuasion.
gezindte
di lö keiki dë.
sect. denomination.
gezocht
1)
de lobi ën poi, hii sëmbë këën.
in great demand.
2)
a ta mbei sö ma na tuu.
artificial.
gezond
söndö siki; gösöntu; kösöntu.
healthy.
gezondheid
di fa i sinkii dë bunu söndö siki.
health.
gezwel
wan soni di soi a i sinkii.
swelling, tumour.
2)
njan buka.
bregging.
gezworen
de butëën ku soi; de soi nëën liba.
sworn.
gids
sëmbë di ta lei i pasi; pampia di ta lei i pasi ee nasö ta lei i fa fii du.
guide.
gier
1)
tingifou.
vulture.
2)
watawata mësi u tuwë a soni faa göö ko.
stale liquid manure.
3)
wan taanga bai kuma te wan sëmbë ta du soni ku i.
scream.
gieren
1)
bai taanga naa finu töngö.
scream.
2)
buta watawata mësi a di goon.
fertilize with liquid manure.
gierig
giii.
avaricious, stingy.
gierst
wan pei soni u njan de ta paandi kuma alisi.
millet.
gietbui
te tjuba ta kai taanga.
downpour.
gieten
1)
kandi watawata soni tuwë a soni.
2)
te tjuba ta kai taanga.
pour.
gieter
wan pei këtë u ba wata tuwë a folo.
watering can.
gieterij
kamian ka de ta mbei felu.
foundry.
gift
1)
soni i da sëmbë; kado.
gift.
2)
opio; soni ta kii sëmbë.
poison.
giftig
a sa kii i.
poisonous, venomous.
gifttand
di tanda u dee sindeki ta njan sëmbë kii, hën ta abi di opio.
fang.
gij
ju; wan awoo lesipeki fasi u kai sëmbë te i fan ku ën, de ta fan ku Gadu sö eti te de begi ën.
thou.
gijlen
a diingi ko bii.
ferment.
gijpen
te ventu kisi di gaan koosu u di zeboto ta bia di boto.
sudden swing of the sail.
gijzelaar
wan sëmbë di de kisi tei tja go fu di de kë wan soni.
hostage.
gijzelen
kisi sëmbë tja go u de da i wan soni.
take as a hostage.
gil
wolo de bai ku finu töngö.
yell, shriek.
gilde
fesiten wooko feleniki.
gild.
gillen
bai kai wolo ku finu töngö.
yell, shriek.
giller
soni u lafu seei.
something very fuuny.
ginnegappen
ta lafu wan sëmbë saapisaapi ta mbei ën fa.
giggle, snigger.
gips
di weti sima de ta hoi booko kamian faa bëtë.
plaster of Paris.
giraffe
di langagangaa mbeti fu Afiikan köndë.
giraffe.
gireren
te i sikifi pampia da di banku fii faa manda wan möni go a wan oto banku nasö wan oto sëmbë.
transfer money.
giro
wan pampia i ta sikifi da di banku fu de manda wan möni go a wan oto banku nasö wan oto sëmbë.
transfer note.
gisping
te de buta soni a wan sëmbë hedi; te de ta pii wan sëmbë ta kosi.
blame, censure.
gissen
ta kisi kontu a wan soni liba; i si kuma a sa dë sö.
guess, conjecture.
gissing
kontu de kisi a wan soni liba.
guess, conjecture.
gist
di soni di ta soopu (boon).
yeast.
gisten
sowa; puu sukuma; ta soopu ta ko.
ferment.
git
wan baaka djamanti sitonu.
jet.
glac
mbeti kakisa de seeka te a dë linzolinzo ta koti faja.
kid leather.
glaceren
mbei wan soni ko linzolinzo mëëë; sakpi suki a wan soni liba; buta wan soni faa ko ëisi.
glaze, ice.
glad
1)
linzo; a lö.
smooth; slippery.
2)
politiki soni.
sly.
3)
djee (a fëëkëtë djee).
completely.
gladiator
wan fesiten sëmbë bi ta feti ku lanza fu sëmbë ko luku.
gladiator.
glamour
a waiti da i te a ta hai i ko nëën ma na tuutuu soni.
glamour.
glans
di sëndë u wan soni.
gloss, lustre.
glanspunt
di möön waiti pisi u wan soni.
crowning feature.
glansverf
feifi di ta koti faja.
gloss paint.
glanzen
ta sëndë; ta koti faja.
shine, gleam.
glas
gaasi; soni de mbei ku gaasi.
glass.
glazen
a mbei ku gaasi.
glass.
glazig
kuma gaasi.
glassy, waxy.
glazuren
buta gaasi da gbangban paabi.
enamel.
glazuur
di soni de ta buta da gbangban paabi; di soni ku ën tanda fii mbei.
enamel.
gleuf
piki baaku langalanga de mbei a soni.
groove, slot, slit.
glijbaan
1)
koogakooga kamian ku ëisi ka de ta pëë.
2)
soni de mbei ka sëmbë nasö soni sa saka zalalaa go basu.
slide.
glijvlucht
te fou nasö oto soni dë a liba nango ta ko zaaa sö.
glide.
glimlach
lafu a bandja buka; booko lafu.
smile.
glimmen
ta sëndë; ta tuwë faja.
shine, gleam.
glimp
te i si wan soni vau ma ja si ën limbo.
glimpse.
glimworm
wan bitju ta koti faja.
glowworm.
glinsteren
ta sëndë kuma teeja; ta koto faja; ta jëinjëin.
glitter, sparkle.
glitter
soni ta sëndë njëinjëin.
glitter.
globaal
1)
an taki finifini.
roughly.
2)
a dë fu hii mundu.
3)
a dë telutelu.
global.
globe
wan logoo soni ta lei sëmbë fa goonliba dë.
globe.
gloed
te wan soni sëndë taanga; te a kendi taanga (lobi).
glow, blaze, ardour.
gloeidraad
di felu tatai ta dë a peeli dendu ta sëndë faja.
filament.
glooien
te wan kamian ta mbei tuwëtuwë.
slope, shelve.
2)
de ta bai ta gafa Masa Gadu.
praise to God.
glorieus
a dë gaan waiti soni.
glorious.
glossarium
wanlö wöutu de puu da i u di buku di i ta lesi.
glossary.
glos(se)
wan soni de sikifi a di buku ta puu soni da i fii fusutan.
gloss.
glucose
wan pei watawata suki.
glucose.
gluipen
ta watji sëmbë ku hogiwojo.
leer, spy.
gluiperd
wan sëmbë ta du soni tjubitjubi.
sneak.
gluiperig
a ta pëë fufuu; a ta mbei taa a ta du wan soni ma nëën a ta du.
sneaking, furtive.
glunder
te fesi fëën dë lusulusu; a dë waiwai.
cheerful, beaming.
glunderen
ta wai gbelen seei; ta wai ku ën ta lafu.
smile happily (at).
gluren
ta tjubi ta luku soni; ta luku sëmbë kuma i ta winsi wogi fëën.
peep, leer.
gluurder
wan sëmbë ta tjubi ta luku soni an fiti u luku.
voyeur.
glycerine
wan pei fatu ku suki de ta wooko ku ën a pampia soni, de ta mbei deesi ku ën tu.
glycerine.
gnant
a mbei i fii sen.
embarrassing.
gnoe
wan pei djangafutu fu Afiikan köndë ma a djei kau.
gnu.
gnoom
1)
wan piki sëmbë u kontu köndë.
gnome.
2)
hogi soni.
horror.
gnuiven
ta lafu saapisaapi.
chuckle.
goal
di soni di i ta pakisei fii kisi u di soni i ta du.
goal.
gobelin
wan degi koosu de ta jabi a wosu sinkii, a ta a' soni tëmbëtëmbë nëën liba.
tapestry.
God
Masa Gadu; Masa Gaangadu.
God.
god
gadu; soni i ta begi.
spirit.
2)
gaan suti soni.
divine.
goddeloos
na soni u Gadu; aan bisi ku Gadu.
godless, ungodly.
godenleer
wanlö pei kontu de ta taki u dee soni dee fesiten gadu du.
mythology.
godin
mujëë gadu.
goddess.
godsdienst
wan fasi u dini Masa Gadu nasö oto gadu.
religion.
godslasteraar
wan sëmbë ta mbei tjö da Gadu; wan sëmbë ta kai Masa Gadu në u sösö.
blasphemer.
goed
1)
bunu; bumbuu.
good; right; well.
2)
soni di i abi; sonisoni.
property; stuff.
goederen
lai; wënkë lai.
goods, merchandise.
goedgeefs
1)
an giii, a lo' u da sëmbë soni.
generous.
2)
a a' saapi libi.
liberal.
goedgezind
a lo' sëmbë; a a' bunu fasi.
nice; friendly.
goedig
a a' bunuhati u sëmbë.
kindhearted.
goedkeuren
te de luku wan soni taa a bunu; te de taa i sa du di soni.
approve of, allow.
goedkoop
an dii, a bukopu.
cheap, inexpensive.
goedlachs
a ta lafu hesi; a dë waiwai.
cheerful.
goedleers
a ta lei soni hesihesi.
quick to learn; sharp.
goedmaken
toona paka di soni baka di i bi poi, nasö di i bi lasi; toona seeka wan taki di i ku sëmbë bi abi.
make it up.
goeierd
a dë wan sëmbë ta kë heepi otowan.
kind soul, dear.
gokker
sëmbë di ta pëë möni pëë.
gambler.
golf
1)
wan pei pëë de ta pëë ku piki bali a goon.
golf.
2)
te di wata tai logoo ta ko.
wave, billow.
3)
godo u di ze.
gulf.
golven
1)
te di wata ta seki ta mbei logoo nango a liba; ta hei ta saka nango ta ko.
wave, undulate.
2)
ko djooo.
rush.
gom
di wata u pau kakisa; watawata lëmi.
gum.
gondel
wan pei piki boto fu Italië.
godola.
gondelier
sëmbë di ta puu di boto de kai 'gondel'.
gondolier.
gong
wan pei genge.
gong.
goniometrie
wan pei lei de ta kisi a siköu, de ta lei u maaka soni di mbei ku huku.
geometry.
gonorrhoe
wan siki u wakawaka libi.
gonorrhea.
gonzen
ta giinta.
hum, buzz, purr.
goochem
a sa' soni, a dë köniköni.
knowing, smart.
gooien
vinde; tuwë.
throw, fling.
goor
a dë sundjusundju nasinasi.
nasty, dingy.
goot
ngötö; sënki di de hëngi buta a wosubuka fu de kisi wata.
gutter.
gordel
lelibuba de ta lolu sinkii; soni ta lontu soni; soni de ta bisi ta peeta gogo faan bigi.
belt, girdle.
gordelroos
wan pei siki ta kumutu a i sinkii.
shingles.
gorden
ta buta banti lontu wan soni.
gird.
gordijn
fënsë koosu; koosu di ta tapa kamian fu ja go nëën.
curtain, blind.
gorilla
wan gaan kwata fu Afiikan köndë.
gorilla.
gors
1)
wanlö pei fou.
bunting.
2)
tela a di ze bandja, a dë mökisimökisi ku satu.
saltings.
gort
1)
wan pei hagu siki.
hog disease.
2)
wan pei soni kuma alisi fonfon.
cracked wheat.
gortdroog
a fuufei ta na soni, an suti u jei.
bone dry.
gospel
wanlö pei kanda de ta kanda u konda soni u Gadu.
gospel songs.
gotiek
wan fasi de bi ta mbei wosu tjöngöö sö go a liba kuma keiki wosu.
gothic.
gouddekking
di goutu di de musu abi ufö de mbei möni pampia.
gold reserve.
gouden
1)
de mbei ën ku goutu.
2)
a djei goutu soni.
gold, golden.
gouderts
di doti di abi di goutu.
gold ore.
goudgehalte
di fa di goutu dë hia nëën tjika.
gold content.
goudsmid
di sëmbë di ta jö göutu ta mbei soni.
goldsmith.
goudvink
wan pei piki fou, a dë baaka ku kooko.
gold finch.
goudvis
wan hanse fisi de ta kiija, a dë foufatu sö.
goldfish.
goulash
soni de boi, a dë ku gbamba ku oto soni mökisimökisi.
goulash.
2)
mujëë mësitë di ta ko ta lei mii a wosu.
governess.
gouw
wan pisi u wan köndë.
district.
graad
1)
dee lëtë dee i ta sikifi a i në bandja taa sö i kisi sö wan hei a siköö.
2)
fasi u maaka soni, kuma dee nömbu dee dë a wan gaasi papai fii musu sa fa wan soni kendi.
degree.
graaf
wan pei hei sëmbë.
earl, count.
graag
1)
i këën di soni seei.
eager.
2)
ku wai.
gladly.
2)
hai vau puu a sëmbë.
snatch.
graal
di sikötiiki di de bi bebe soni ufö Masa Jesusi dëdë.
Holy Grail.
graan
dee njanjan de ta paandi ta abi siisii kuma alisi ee nasö kalu.
corn, grain.
graanakker
goon ka de ta paandi dee soni kuma alisi ku kalu.
cornfield, grainfield.
graat
fisi bonu.
fishbone.
gracht
wata pasi di de diki.
canal, moat.
gracieus
a ta tjëën seei bunubunu; a waiti.
gracious.
gradueel
a nango a fesi saapisaapi.
gradual.
2)
te i kisi pampia fu di i kaba di siköö dë.
graduate.
graf
baaku u bei sëmbë.
grave, tomb.
grafelijk
a dë u wan hei sëmbë de kai 'graaf'; a dë kuma di hei sëmbë de kai 'graaf'.
of a count, like a count.
graffiti
dee soni de ta sikifi fanjanfanjan a wosu bandja ku hiniwan kamian.
graffiti.
grafiet
wan baakabaaka soni de ta diki puu a goonbasu ta mbei pötulöutu buka.
graphite.
grafisch
de teeken ën wan fasi fii sa fusutan möön bunu.
graphic.
grafzerk
wan sitonu de seeka buta u maaka kamian ka de bei wan sëmbë.
tombstone.
gram
1)
wan maaka u wegi soni, wan dusu fëën da wan kilo.
gram.
2)
di pisi fii di i abi leti u kisi.
portion.
grammatica
di fa de ta mökisi dee wöutu u di töngö u de taki soni.
grammar.
gramschap
te hati fii boonu gaanfa.
anger, wrath.
granaat
1)
wan pei piki böm de ta feti ku ën a bakaa feti.
granate.
2)
wan pei djamati sitonu, bë wan, de ta mbei soni u bisi a sinkii.
garnet.
granaten
wan pei djamanti sitonu, a dë bë.
garnet.
grandioos
gaan soni; hei soni; de ta mbei taa a bigi möön fa a dë.
grandiose.
graniet
wan pei taanga sitonu.
granite.
grap
sipootu; piizii soni.
joke.
grapefruit
wan pei apeesina bitabita sö.
grapefruit.
grappig
soni u lafu.
funny, amusing.
grasbaan
ahun goon; bali goon.
playfield.
graszode
doti ku ahun mökisimökisi.
sod.
gratis
an dë fii paka fëën.
free.
grauw
1)
di fa mbeti ta mbei te a ta hogi.
snarl.
2)
hia sëmbë hopo ta du soni gidigidi.
rabble.
3)
weti faan kuma sindja.
gray.
graveerder
wan pei tëmbëma ta maaka soni a felu soni.
engraver.
graveersel
soni de maaka nasö tëmbë a felu.
engraving.
graver
wan sëmbë di ta diki goon.
digger.
graveren
ta maaka soni a felu soni.
engrave.
graveur
di sëmbë di ta maaka felu soni.
engraver.
gravin
wan pei hei mujëë, womi wan fëën de kai 'graaf'.
countess.
gravitatie
di kaakiti u goonliba di ta mbei soni kai ko a goon ka faa waka a mundu.
gravity.
gravure
wan soni de maaka diki ku tjönitjöni buka felu.
engraving.
greep
1)
kisi wan soni hoi.
2)
maun u soni fii kisi hoi.
grip, grasp.
grein
1)
wan sii u dee pei soni kuma alisi de ta njan.
grain.
2)
wan maaka u wegi piki soni.
grain measure.
3)
wan pikii wan.
a little bit.
grens
maaka ka kamian paati; maaka de buta da i fii musu hoi.
boundary, limit.
grenzen
ta dë nëën bandja seei kpa.
border on.
greppel
piki ngötö di de diki u wata kule go.
trench, ditch.
griebus
poipoi kamian u libi; penama kamian u libi.
slum.
grief
wan soni ta toobi i gaanfa ta da i fuka a i hati.
grievance, offense.
griek
wan sëmbë u Griekenland.
Greek.
grieks
di töngö u Griekenland; wan soni u Griekenland.
Greek.
griend
tela a wata bandja ka wanlö uwii ta nasi.
holm.
griep
wan suwaki ta da i fëbë.
influenza.
gries
soni de fon ko pukupuku ma na fania eti.
grit.
griesmeel
wan pei soni de fon ko pukupuku, de ta mbei papa ku ën.
semolina.
griet
1)
mujëë mii; wëndjë.
gal, dame.
2)
wan pei fisi.
a type of fish.
3)
wan pei fou.
a type of snipe.
grieven
ta dë tjalitjali; ta da tjali.
grieve, hurt.
griezel
hogi soni ta mbei i ta tëëmë ku fëëë.
horror.
griezelen
ta tëëmë ku fëëë; hai sinkii.
shudder.
griezelig
a ta mbei i ta hai sinkii; a ta mbei i ta tëëmë.
weird, eerie.
grif
wantewante.
promptly.
griffel
wan pei keeti u sikifi a bootu.
slatepencil.
griffeldoos
wan pikidosu u hoi pötulötu ku pöni.
pencil box.
griffen
maaka soni diki a felu.
engrave.
griffie
kantöö u sëmbë ta seeka soni ku buku.
record office.
griffier
wan sëmbë ta wooko a kantöö ta seeka soni ku buku.
secretary.
griffoen
wan kontu köndë mbeti, hunjan fëën dë kuma fou, sinkii fëën dë kuma mbeti.
griffin.
grifweg
wantewante.
readily, promptly.
grijns
wan lafu kuma i ku sëmbë a soni; i ta mbei ën fa.
sneer.
grijnzen
ta lafu kuma i ku sëmbë a' soni, i ta mbei ën fa.
sneer.
grijs
weti kuma sindja.
gray.
gril
1)
wan mëni ko a i hedi nöö hën i du ën wante.
caprice.
2)
wan soni i kë gaanfa tide ma ja o hoi ën dou amanjan.
whim.
grillig
1)
an ta hoi di wan fa; a ta lobi soni vaa ma na u nöömö.
capricious; fickle.
2)
a a' hediwai.
3)
an ta pasa hesihesi.
freakish.
grime
dee sonisoni de ta lobi a sëmbë fesi te a o dë a kino naso televisi.
makeup.
grimeren
lobi soni a sëmbë fesi.
put on makeup.
grimmig
1)
a tei hatiboonu u wan soni.
2)
a hogi u luku; a hogi u jei.
grim.
grinniken
ta lafu sëmbë a mbeifa futu.
snigger.
grip
kisi hoi taanga.
grip.
grissen
kisi wan soni pala puu.
snatch.
groef
wan piki baaku de mbei langalanga tililii.
groove.
groei
göö u soni.
growth.
groen
1)
pau uwii.
vegetation.
2)
guuun; kua uwii guuun.
green.
3)
an lepi eti.
unripe.
4)
a dë njunjun a di soni.
inexperienced.
Groenland
wan kötö köndë u gaan liba.
Greenland.
groenteboer
sëmbë di ta tja guluntu ta sei.
vegetable man.
groep
wanlö sëmbë nasö soni makandi; feleniki.
group.
groeperen
buta naa lö; buta a hipi.
group together.
groezelig
an dë limbo seei; sundjusundju.
dingy, grubby.
grof
1)
an dë linzolinzo.
2)
an dë ku manini.
coarse, rude.
grol
wan soni a du u sëmbë lafu ën.
antic.
grom
giinta u soni.
growl.
grommen
ta guunja; ta giinta.
growl.
grommig
soni an ta kai ku ën möönsö.
grumpy.
grond
1)
goon; doti.
ground.
2)
di goon u wan soni; di mama u di oto.
grounds.
3)
di soni mbei de taki ën; di soni mbei de du ën.
reason.
grondbeginsel
wan wëti ku ën de seti di soni; wan soni i musu sabi ufö i sa fusutan.
basic principle.
gronden
ta hopo wan soni a wan kamian; seti soni ku sö wan wëti; seti soni ku sö wan pakisei.
found, base.
2)
di fa i o seti di wooko fu te i du ën nöö a ko bunu.
foundation, groundwork.
grondstof
soni di de abi u mbei soni ma de an mbei soni ku ën eti.
raw material.
grondvesten
hopo wan soni a wan kamian; seti wan wooko fa a ko bunu.
found, lay foundation.
grondwet
wan wëti nëën de tuu ta libi.
constitution.
groot
bigi; gaan.
large, big.
grootmoedig
a ta heepi dee sëmbë na hei kuma hën.
magnanimous.
groots
gaan soni; wan soni de du a gaan futu.
grand, grandiose.
grootvader
di tata di pali i mama nasö di tata di pai i tata.
grandfather.
gros
1)
144 u soni.
gross.
2)
di möön hia së.
majority.
grossier
sëmbë di ta bai soni ta sei da wënkëma.
wholesale dealer.
grot
gaan baaku a kuun basu.
cave.
grotesk
wan foombo soni di an suti u si.
grotesque.
gruis
bookobooko pisi soni.
scrap iron, gravel.
gruizel
pikipiki soni bookobooko.
shard.
grut
1)
soni de fon pukupuku ma na fanian eti.
meal.
2)
piki miii; pikipiki soni.
small fry.
grutten
mbii soni te a dë pukupuku sö.
grind into meal.
grutto
wan pei fou ta dë a wata bandja.
godwit.
gruwel
soni di ta mbei i sinkii ta göö maka; hogi soni.
horror.
gruwelijk
a hogi te a ta mbei sinkii fii ta göö maka.
gruesome.
gruwen
sinkii fii ta göö maka.
shudder.
gruwzaam
a hogi te a ta mbei sinkii fii ta göö maka.
gruesome.
guerilla
wan pei sëmbë ta feti ku goni ma de an butëën a sodati.
guerilla.
guillotine
di gaan faka de bi ta koti sëmbë hedi a gaan Faansi Köndë.
guillotine.
guirlande
uwii ku folo de tai makandi u bisi sëmbë a hedi wai ku ën.
garland.
guit
hogihogi sëmbë.
rascal.
gul
an giii, a ta da sëmbë soni.
generous.
2)
goutu soni.
golden.
gulhartig
an ta hoi ën seei apaiti; a lo' sëmbë.
openhearted, cordial.
gulp
1)
ka buuku ta lusu a fesi.
fly.
2)
te a kule kumutu djululuu a soni.
gush.
gulpen
ta kule kumutu djululu.
gush.
gummi
soni u feki sikifi puu; balata soni.
eraser, rubber.
gunnen
1)
ta paka sëmbë u wan bunu di a du.
award.
2)
da sëmbë pasi fa a feni wan bunu.
grant.
gunst
1)
i ku ën dë bunu.
2)
wan bunu wan sëmbë du i.
3)
wan soni i abi di na hii sëmbë abi.
favour.
gunsteling
sëmbë di a lobi möön dee oto.
favorite.
gunstig
1)
i dë waiwai u du ën.
willing, ready.
2)
a kai bunu da i; a dë bunu da i.
favourable.
guts
wan pei felu kuma bëtë sö, a dë hooo a dendu fii diki soni puu.
gouge.
gutsen
ta kule djulululuu kumutu.
gush, pour.
guur
te di ventu ta kötö seei jööö ta munjan soni.
raw, bleak.
2)
wosu ka i sa go du soni u lusu sinkii.
gym.
gymnasiast
sëmbë di nango a di hei siköö de kei 'gymnasium'.
gymnasium pupil.
gymnasium
wan siköö ka i o go fii lei tjika fii sa go a di möön hei siköö de kai £niversiteit'.
gymnasium.
gymnast
sëmbë di ta du soni ta lusu ën sinkii.
gymnast.
gymnastiek
soni de ta du u lusu sinkii.
gymnastics.
Copyright © 2002