T - t
taai
1)
soni an ta möön ën; a a' degihati.
tenacious.
2)
a taanga; an möi.
tough.
3)
a ta fuufei i.
tedious.
4)
a dë kuma papa degidegi.
viscous.
taai-taai
wan pei kuku fu holansi köndë.
kind of gingerbread.
taak
wan wooko i musu du.
task; assignment.
taal
töngö de ta fan.
language, speech.
taalbeheersing
di fa i sabi u taki wan töngö tjika.
command of a language.
taaleigen
di fa wan töngö ta taki a wan apaiti fasi.
idiom.
2)
fa di töngö musu taki ën.
grammatical.
taalverwarring
de bia ko ta taki peipei töngö te de an ta fusutan de seei möön.
confusion of tongues.
taan
a dë kuma sukuati ma an dungu sö.
tan.
taankleurig
a dë kuma sukuati sö ma an dë sö dungu.
tawny.
taart
wan pei kuku.
tart, cake.
tabberd
wan pei langa hëmpi ku baai maun.
tabard.
tabel
soni de sikifi naa lö fii sa fusutëën bunu.
chart.
tabernakel
di wosu u Masa Gaangadu di dee Isaeli sëmbë bi ta tja a di sabana.
tabernacle.
tableau
soni de teeken buta a pampia, a suti u luku; wan soni ta djei teekenteeken soni.
tableau.
tablet
pëliki; peiki.
tablet; lozenge.
tachtiger
wan sëmbë di kisi aititeni jaa.
octogenarian.
tact
di fii u andi fiti u du ee nasö u taki.
tact.
tacticus
sëmbë di sa' u fan nasö du soni di fiti.
tactician.
tactiek
di fasi fu du wan soni.
tactics.
tactloos
a ta fan valavala nasö a ta du soni söndö pakisei; an ta du soni a wan fasi di fiti.
tactless.
tactvol
a sa' u du soni a wan fasi di fiti.
tactfull.
taf
wan pei linzo koosu sö.
taffeta.
2)
soni i sikifi naa lö.
table.
tafereel
1)
wan soni de teken fu fa soni bi dë.
picture.
2)
wan soni di i si di ja sa puu wojo nëën.
scene; tableau.
tailleren
hai hëmpi nasö japo a mindi nai.
have a waistline.
tailleur
di sëmbë di ta nai koosu.
tailor.
tak
1)
pau maun; maun u wan soni.
2)
wan pisi u wan feleniki nasö masikapei.
branch.
takel
wan pei felu ku tatai de ta hai soni go a liba.
tackle, pulleyblock.
takelauto
oto di ta hai di otowan te a booko.
breakdown lorry.
takelen
hai go a liba ku tatai.
rig; hoist up.
takje
piki pau maun.
twig, spring.
takkenbos
udu bondji; piki pau bondji.
faggot.
taks
1)
di fii së.
portion, share.
2)
wan pei dagu.
bassethound.
talent
di soni di i sa u du bunu, Gadu da i köni fëën.
talent.
talentvol
Gadu dëën köni fa a sa du sömëni soni.
talented.
talg
mbei fatu; fatu fu sinkii.
tallow.
talisman
soni de abi u tja kölöku ko da de, nasö fu tapa hogi da de.
talisman.
talk
1)
keeti; nasö luku `talg'.
talc.
talkpoeder
lapudu; puili u lobi a sinkiiu.
talcum powder.
talksteen
wan möimöi sitonu ka de ta diki keeti.
talc.
talloos
de hia te ja sa konda de kaba.
countless, numberless.
talud
kuun bandja.
slope.
tam
1)
a ko guwenti ku sëmbë.
2)
saapi fasi.
tame.
tamarinde
wan pei fuuta; tamalinda.
tamarind.
2)
doon.
drum.
2)
ta du nasö ta taki di wan soni kodo.
insist on; keep harping on.
tamboerijn
wan pei soni de ta seki ta naki te de ta pëë poku.
tambourine.
tampon
maaun de ta tuusi u tapa buuu fu an kulë möön.
tampon, plug.
2)
wajawaja.
tomtom; ballyhoo.
tandboor
bolu di de ta bolu tanda.
dental drill.
tandkas
ka tanda fii sindo.
tooth socket.
tandwiel
pisi u wan mbii, a dë ku tanda sö ta lontu ta kisi di otowan ta hai.
cogwheel.
tanen
1)
ta bë soni.
tan.
2)
kaakiti fëën ta saka.
wane, fade.
tang
kaabutanda.
tongs; pincers.
tangens
wan soni ta nama tjë a wan kamian u soni.
tangent.
tangetje
piki kaabutanda, ku ën de ta hai bia puu.
tweezers.
tango
wan pei baja; wan pei poku.
tango.
tanig
a dë bëbë sö, sukuati sö.
tawny.
tank
1)
tënki; baki u hoi watawata soni.
2)
di fetiwagi u dee sodati, a ta waka kuma tëkitölu.
tank.
tanken
lai oli a soni.
refuel.
tankschip
sipi ku gaan tënki u tja kasoli.
tanker.
tantaliseren
wan soni ta hai i go nëën ma ja sa feni ën.
tantalize.
tante
ju mama sisa nasö ju tata sisa.
aunt.
tantieme
wan möni de buta a di fii liba; di möni de ta paka i fu wan soni fii i da u de ta sei, kuma buku, nasö kanda nasö palati.
bonus, royalty.
2)
di soni ta tapa di baki buka fu di wata an musu kumutu.
tap; bung.
tapijt
degi koosu soni de ta buta a wosu goon.
carpet.
tapisserie
wan soni de ta tëmbë ku degi maaun u jabi a wosu goon, nasö a wosu sinkii u bisi wosu.
tapestry.
tapkast
wan langa bangi de mbei kuma tafa ka i ta sindo ta bebe.
bar.
tapperij
wan piki kamian ka de ta bebe soni.
public house.
taptemelk
di mëiki de puu di degi pisi fëën.
skimmed milk.
taptoe
wan soni de ta böö na afeema tutu da dee sodati duumundu a ndeti nasö te de bei wan sodati.
taps.
tapverbod
de an musu sei daan soni.
prohibition.
2)
wan pei baja fu Italia köndë.
Italian.
tarief
di möni di i musu paka.
tariff; rate.
tarra
di un mëni di dosu nasö di soni i lolu di soni dë ta wegi.
fare weight.
Tartaar
sëmbë u wanlö köndë u Europa ku Asia.
Tartar.
tarten
1)
ta sösö; ta mbei fa.
mock.
2)
ta buta ku sëmbë u de du wan soni.
challenge.
3)
ta toobi.
provoke.
tarwe
wan soni ta nasi kuma alisi, ku ën de ta mbei boon.
wheat.
tarwebloem
wan pei boon ma an dë weti faan, a dë bëbë.
wheatflour.
tarwebrood
bëëë de mbei ku di bë boon.
wheat bread.
tas
tasi u maun fii tja soni.
bag; briefcase.
tasje
tasi u maun fii tja soni.
bag; purse.
Tasmani
wan gaan paati u di ze, a dë a di së u Australië.
Tasmania.
tassen
buta a wan hipi.
heap up.
tasten
1)
panjan.
touch, feel.
2)
ta fii ku maun ta suku.
grope; fumble for.
tastorgaan
1)
dee maun ku futu u wanlö wata mbeti ku ën a ta fii soni kisi fa a njan.
tentacle.
2)
dee soni dë a i sinkii mbei i ta fii soni.
tactile corpasele.
tatoueren
te de maaka soni a i sinkii ku aguja, an sa puu möönsö.
tattoo.
tautologie
te i taki wan soni tu pasi, ma wan bi o tjika.
tautology.
taxateur
sëmbë ta wegi soni luku di mëni möni fëën i sa feni.
appraiser, valuer.
taxatie
te de ta wegi ta pakisei u mëni möni sö wan soni sa dë.
valuation, appraisement.
taxatieprijs
di möni di de mëni i sa kisi fu sö wan soni.
valuation.
taxeren
wegi luku u mëni möni i sa feni u wan soni.
appraise, estimate.
taxi
takisi; di woto di i o kai paka fa a tjaa i go a kamian.
taxicab.
2)
pasa maaka.
too.
technicus
sëmbë di sabi bunu fa wan soni musu du.
technician.
2)
an taanga; a dë saapi; an sa tja sitaafu.
tender; delicate.
teek
dee libilibi soni kuma adumawele nasö losu.
tick.
teelaarde
bumbuu goon u paandi soni.
fertile earth.
teelt
te i kiija soni fa a mbei paanzu; te i paandi soni ta kiija.
cultivation.
teeltkeus
de lö soni di i tei u paandi.
selection.
teelvocht
womi wata u sëmbë nasö mbeti.
sperm.
teen
1)
finga u futu.
toe.
2)
wan pei pau ku finu maun möimöi, de ta mbei manda ku ën.
osier tree.
2)
luku 'teder'.
tender.
teerling
wan piki soni a' sikisi kanti, hibiwan kanti fëën dë ku ën maaka, de ta vindëën ta pëë.
die.
teerspijze
dee soni de i ta tja u njan te i nango a waka.
provisions for a journey.
tegel
fökanti soni de ta palaki a wosu sinkii nasö wosu goon.
tile.
tegelsteen
sitonu de mbei paatapaata u peka a wosu goon nasö a wosu bandja.
tile.
tegemoetkoming
wan soni i du u puu sëmbë a fuka.
accommodation; concession.
tegen
1)
an dë nëën.
against.
2)
a sö wan juu.
at about.
3)
a.
at; to.
4)
ku.
towards.
tegenbeeld
wan soni an dë kuma wan oto soni seepi.
counterpart.
tegengaan
tapa wan sëmbë a wan soni a o du; tapa wan soni.
check; prevent.
tegengeschenk
soni i da wan sëmbë fu di a bi da i wan soni.
present made in return.
tegengesteld
paatipaati de dë; de an zuntu seei, kuma baaka ku weti, fatu ku mangu.
opposite.
tegengif
wan soni i o bebe fu di wogi soni di i bebe an musu kii i.
antidote.
2)
wan soni tooka ku wan oto soni gaanfa seei.
counterpart.
tegenligger
soni di kumutu a di woto së ta ko.
oncoming.
tegenmiddel
soni di sa heepi fu wogi an pasa.
antidote.
tegenmopperen
te ja dë ku wan soni i ta wogi ta fan i wanwan ta guunjan.
protest, grumble.
tegenover
a di woto së; a i fesi ala.
opposite, facing.
tegenpartij
sëmbë u di oto paatëi.
opposite side; opponent.
tegenslaan
te di soni di i bi mëni i o wai ku ën, an dë sö möön.
be disappointing.
tegenslag
wan soni di hai i a baka.
reverse; setback.
tegenspartelen
ja ta biinga katjakatja fu di wan soni.
resistance, demur.
tegenspeler
wan pëëma u di woto së; sëmbë u di oto paatëi.
opponent.
tegenspoed
soni di pasa ku wan sëmbë, di mbei soni fëën an du kumafa a bi kë.
adversity.
tegenstand
te i ta biinga u puu wan soni a i liba.
resistance.
tegenstander
sëmbë i ku ën an dë a wan së.
opponent, adversary.
tegenstelling
te tu soni tooka ku de seei gaanfa, kuma taku ku hanse.
contrast.
tegenstem
di sëmbë dë an sitëmi dëën.
dissenting vote.
tegenstemmen
te wan sëmbë sitëmi fu de an buta di soni de bi kë buta.
vote against.
tegenstemmer
sëmbë di an kë di soni di dee otowan ta kë.
dissentient.
tegenstof
wan soni ta dë a i sinkii dendu ta feti ku di siki a i sinkii.
antibody.
tegenvallen
te wan soni di i bi mëni o pasa an pasa möönsö.
be disappointing.
tegenvaller
1)
te wan soni an pasa kumafa i bi kë.
disappointment.
2)
soni di pasa ku wan sëmbë di mbei soni fëën an du bunu.
mishap.
tegenverwijt
te i kaagi wan sëmbë baka fu di a bi kaagi i.
recrimination.
tegenwaarde
di fa wan soni dë bumbuu soni tjika te i wegi ën luku ku oto soni.
equivalent.
tegenweer
tuwë gogo feti baka; niinga u du di soni de taki.
resistance.
tegenwerken
ta biinga poi u di wooko u wan sëmbë.
work against.
tegenwerking
te i ta biinga u poi di wooko u wan sëmbë.
opposition.
tegenwerping
di soni mbei ja kë tei di soni de taki.
objection.
tegenwind
ventu ta böö i ta hoi i a baka.
adverse wind.
tegenzin
te soni an kai ku i seei.
dislike of; aversion.
tegoed
di mëni di o fika da i.
balance.
tehuis
ka apaiti sëmbë ta libi.
home, shelter.
teil
gaanpaabi.
bowl; tub.
teint
di fa sëmbë sinkii dë, ee baaka, ee bë, ee weti.
complexion.
2)
poi soni kaba a sösö.
ravage.
teken
maaka.
sign; symptom.
tekenaar
sëmbë di ta mbei soni buta a pampia.
draughtsman.
tekenen
1)
mbei soni buta a pampia.
draw, sketch.
2)
sikifi i në buta a pampia taa i dë wan ku wan soni.
sign.
tekenfilm
fëlöm de mbei u teekenteeken soni buta a fëlöm.
cartoon.
tekenkrijt
keeti ku peipei wojo u teeken soni; këëjön.
pastels.
tekenkunst
di sabi fu teeken soni.
art of drawing.
tekort
te wan soni makei.
shortage.
tekst
wan woto de sikifi.
text.
tekstkritiek
te de öndösuku wan soni finifini di sëmbë sikifi.
textual criticism.
tekstverklaring
te de puu da wan soni sëmbë fu de sabi andi di soni sikifisikifi dë kë taki.
exposition.
2)
wan pikii pisiten.
count.
telefonist(e)
sëmbë di ta heepi i a di tëlëfön.
telephone operator.
telefoonboek
buku ku sëmbë në dee abi tëlëfön.
telephone directory.
telefooncel
soni de mbei buta da lanti ka i sa bëli sëmbë.
callbox.
telefoondienst
di tëlëfön kantoo ku di heepi de ta heepi i a soni.
telephone service.
telegraaf
wan pei masini u manda buka go a longi kamian.
telegraph.
telegram
wan buka i manda a di 'telegraaf'.
telegram.
telen
kiija.
grow; breed.
telepathie
te akaa fii ku wan sëmbë miti a di wan.
telepathy.
teler
sëmbë di ta kiija soni.
grower, cultivator.
telescoop
wan pei haiko fu luku teeja ku dee oto soni dee dë a mundu.
telescope.
telex
wan pei masini ta kisi buka a longi ta sikifi ën wante.
telex.
telfout
föutu i mbei a di soni di i konda.
error in addition.
telg
1)
ka wan uwii soni booko wojo.
shoot.
2)
baka mii.
scion.
telganger
hasi di ta hopo de tu futu fëën a di wan së makandi te a ta waka.
pacer.
tellen
konda di un mëni u soni.
count; number.
teller
1)
sëmbë nasö sondi di ta konda di un mëni u soni.
2)
te de ta leiki `breuk' a siköu, nöö di `teller' hën dë a liba, kuma 3 da di teller fu 3/4.
counter.
telling
te i konda un mëni u soni.
counting.
telmachine
masini di ta konda un mëni u soni.
counting machine.
telraam
soni u konda di mëni u soni, dee sineisi ta wooko ku ën so juu.
abacus.
telwoord
nömbu; dee wöutu ta taki di unmëni u soni.
numeral.
temen
hai fan langalanga teegiteegi.
drawl.
temer
sëmbë di ta hai fan langalanga teegiteegi.
drawler.
temet
1)
a kandë.
perhaps.
2)
so juu.
now and then.
3)
a fika piki.
almost.
temmen
1)
mbei wan mbeti ko guwenti ku sëmbë.
2)
mbei wan sëmbë ko a' saapi fasi.
tame.
temmer
sëmbë di ta mbei mbeti ko guwenti.
tamer.
tempera
1)
wan dagu siki.
distemper.
2)
wan pei feifi u teeken soni.
tempera.
temperament
di fa wan sëmbë fasi dë.
temperament, temper.
temperamentvol
a a' peipei fa tumisi, an ta tan di wan.
temperamental.
temperatuur
di fa wan soni kendi, na sö kötö; di fa kamian kendi tjika.
temperature.
temperen
saka wan soni abiti; tapa soni hafu.
temper; damp; dim; soften.
tempo
di waka u wan soni, ee hesi, ee teegi.
pace.
temptatie
wan soni di i kë du ma i sabi taa anbunu fii du ën.
temptation.
tendens
wan libi di i abi, ee ja mbei möiti ku i seei nöö sö joo du.
tendency.
tendensroman
wan oto de mindi sikifi fu de lei wan soni fii tei köni nëën.
didactic novel.
tender
1)
a kë hëngi a di së dë.
2)
ee ja duwengi i seei, nöö sö joo du.
tend.
tenen
1)
dee finga u futu.
2)
dee soni kuma baluma, sipo de ta mbei manda, sutuu ku oto soni.
wicker.
2)
langalanga pau pisi finu wan.
lath.
tenger
finu; a a' piki sinkii.
slight, slender.
2)
kaba soni a sösö.
destroy.
tenlastelegging
buta soni a wan sëmbë hedi taa a du ën.
charge, indictment.
tennis
wan pei balipëë u tu nasö fö sëmbë, de ta naki di bali ku wan baaibaai soni nango tako.
tennis.
tennissen
ta pëë di pëë ku bali de kai `tennis'.
play tennis.
tenor
1)
wan womi ta kanda a finu töngö.
2)
finu töngö u womi a kanda.
tenor.
tenslotte
awaa ufö; u dou a di lasiti pisi.
finally.
tent
tenti; pelawosu.
tent.
tentakel
finufinu langalanga soni kuma maun sö, di so mbeti nasö uwii ta abi ta hai soni go a de buka.
tentacle.
tentamen
wan pampia de ta da i fii mbei fu de luku ee i sabi soni tjika.
preliminary examination.
tenue
di koosu de tuu ta bisi fu di de dë a di wan du.
dress, uniform.
tepel
bobi buka.
nipple, teat.
terdege
bunubunu; na hafuhafu.
thoroughly.
terecht
1)
ku leti.
rightly; justly.
2)
a di leti kamian.
at the right place.
2)
ko kumafa de bi kë.
turn out.
terechtstaan
te de tjaa i go a kuutu bakaa.
stand one's trial; be put on trial.
teren
1)
lobi taa a soni.
tar.
2)
njan.
use up.
3)
pondi.
decompose.
tergen
toobi; du wan soni di an kai ku ën.
provoke.
terging
te de du wan soni di an kai ku i seei.
provocation.
tering
1)
wan siki u di fuköfukö fii ta mangu i kaba a sösö.
consumption.
2)
dee kösutu i musu mbei fii sa libi.
expenses.
teringlijder
di sëmbë di abi di siki de kai `tering'.
consumptive.
terloops
na gaan soni; pala sö; kölö sö.
incidental.
termijn
1)
wan pisiten; i ta paka pisipisi.
term.
2)
wan u dee möni i ta paka hiniwanten da wan soni.
installment.
termijnaflossing
di un mëni i ta paka a wan pisiten fu wan soni i ta paka pisipisi.
installment payment.
terminologie
di fa fii kai soni a di lö wooko dë.
terminology.
2)
mbei ko gudjuu.
depress.
terp
heihei kamian lontulontu.
knoll; mound.
terpentijn
soni ta wasi feifi, nasö i ta mökisi ku feifi fa an degi poi.
terpentine.
terracotta
1)
wan pei doti de ta mbei agban.
terra cotta.
2)
wan pei bë.
terra cotta.
terrarium
baki ku doti u kiija libilibi soni nasö uwii.
terraruim.
2)
kununu/kuun de koti mbei tumbu kuma sikada fu de sa paandi soni.
terrace.
terreur
wan soni ta panta i gaanfa.
terror.
terrorisme
te de ta du soni a di köndë fu hii sëmbë musu ta dë fëëëfëëë.
terrorism.
terrorist
sëmbë di ta du hogi ta mbei sëmbë ta dë fëëëfëëë.
terrorist.
terstond
wantewante; abiti möön.
at once.
tertiair
a di u mbei dii kamian.
tertiary.
terts
di u mbei dii.
third.
teruggang
di fa a nango a baka; te soni ta poi ta kaba a sösö.
decline; decay.
2)
te Anasi piki i.
reflection; echo.
terugkopen
toona bai ën tei baka.
buy back; redeem.
2)
toona go ka i bi kumutu.
recoil.
2)
soni de du i baka.
counterblow.
3)
di fa soni ko u di fa soni bi pasa.
repercussion.
terugtreden
hai baka; puu i seei a wan soni i bi ta du.
step back; withdraw.
terugtrekken
1)
puu i seei a wan soni di i bi o du.
retreat.
2)
hai baka.
withdrawal.
terugvallen
kai; toona go a di awoo libi fii baka.
fall back; relapse into.
terugwerking
1)
di fa soni ko fu di wan soni bi pasa; fa i fii fu wan soni bi pasa.
reaction.
2)
di fa a ta wooko go baka.
retroaction.
2)
lei soni a i baka.
point back.
3)
toona mëni wan soni bi pasa.
recall.
terzijde
fan wan soni kölö sö da wan sëmbë a së.
aside.
testament
1)
wan pampia i o mbei buta dë, te i dëdë de luku ën fu de si fa i paati dee soni fii.
will; testament.
2)
wan hebi buka i ku sëmbë abi.
will; testament.
testimonium
kotoeigi; pampia ta kötöigi u wan soni.
testimonial.
tetanus
wan siki ta mbei sinkii fii ta tai gingi.
tetanus.
2)
böö tutu taanga.
blare.
3)
bebe hia.
drink booze.
teug
1)
bebe u soni; hai böö.
2)
di fa i bebe hia tjika.
draught.
teugel
tatai di ta tii di hasi.
rein; bridle.
teugelloos
di hasi dë söndö tatai; a dë söndö tii.
unbridled.
teut
1)
wan sëmbë na ta biinga ku soni.
dawdler.
2)
wan sëmbë ta fuufei otowan ku fan.
bore.
3)
a dë dööngö dööngö.
sloshed.
teuten
1)
an ta biinga ku soni.
dawdle.
2)
ta fuufei otowan ku fan.
bore.
tevens
1)
a di wan seepi juu.
at the same time.
2)
tu; hën tu.
also.
thans
nöunöu; fa u dë.
at present, now.
theater
wosu ka i nango luku kino nasö oto soni.
theatre.
theatraal
a djei kino soni; a ta du soni gaanfa poi kuma kinö soni.
theatrical.
2)
bakaa paatu di de o tja soni ko da i.
tea tray.
Theems
wan gaan lio fu Ingiisi köndë.
Thames.
theepot
komitji këtë u o mbei te.
teapot.
theisme
di biibi taa Gaangadu dë.
theism.
theist
wan sëmbë ta biibi taa Gaangadu dë.
theist.
thema
1)
soni di de ta pakisei ta sikifi.
theme.
2)
di mama u di fan; di soni di buku nasö di pampia kë taki.
theme.
theoloog
wan sëmbë nango a siköö ta lei soni u Gaangadu; wan sëmbë di sabi ta lei soni a di së u Gaangadu soni.
theologian; clerical student.
2)
sëmbë di sabi dee wëti u di lö lei dë.
theorist.
theorie
1)
di fa i pakisei u wan soni ufö i wegi luku ee sö a dë tuu.
2)
dee wëti u di lei ku de joo wooko.
theory.
theosoof
sëmbë di a di në taa a sa' Gadu soni.
theosophist.
thermometer
papai ku ën de ta luku fa soni kendi; di gaasi papai de ta tuusi da i a hatiwosu.
thermometer.
thermosfles
bata ta hoi soni kendikendi ee nasö kötökötö.
thermos flask.
thermostaat
wan soni i ta seti fu hoi di kamba kötö nasö kendi kumafa i kë.
thermostat.
thesauris
kamian ka de ta tjubi möni.
treasury.
thesaurus
wan pei buku ta paati wöutu a kulupukulupu.
thesaurus.
these
wan soni i ta biinga u sikifi fii lei sëmbë taa sö wan soni.
thesis.
thuis
a wosu.
at home; home.
tiara
piki djamati kaapusa u könu; waiti soni u bisi a hedi.
tiara.
Tibet
wan köndë a di së u sinëisi köndë.
Tibet.
tiende
wan pisi u soni de bi paati a teni pisi pei ku pei.
tenth.
tiendelig
a sa paati a teni; a a' teni pisi.
decimal.
2)
teni pasi möön hia.
tenfold.
tiental
teni u wan soni.
ten, decade.
tientje
1)
tin kölu.
ten guilder piece.
2)
tin jaa.
decade.
tierelantijn
soni de du gaanfa; soni de bisi dëën te a hia.
flourish; frills.
tieren
1)
ta du soni gaanfa ku hatiboonu.
rage.
2)
a ta fatu ta ko.
thrive.
tierig
a ta ko soni; a ta fatu; an dë pii.
thriving; lively.
tig
hia te pasa maaka.
unpteen.
tij
foou ku faa wata.
tide.
tijd
juu; ten.
time; tense.
tijdbom
bömu u kii sëmbë de seti ku juu.
time bomb.
tijdelijk
sö a dë a di mindi; an dë u nöömö.
temporary.
tijdgenoot
sëmbë di i ku ën libi a di wan ten.
contemporary.
2)
a ko a di ten di a bi musu ko.
timely.
tijdje
wan pisiten.
time, while.
tijdmeter
wan pei masini u maaka juu finifini.
chronometer.
tijdopname
wan footoo de puu ku ten.
time exposure.
2)
wan soni i o du fii puu fuufei.
pasttime.
tijdschrift
wan pampia de ta manda, ku juu.
periodical.
tijdsein
wan soni ta böö di juu fii sa taa di lö juu dë kisi.
time signal.
tijger
1)
wan gaan wogi mbeti ku langalanga pëndë.
2)
hogimbeti.
tiger.
tijgerin
mujëë wan u di `tijger'.
tigress.
tijk
di koosu de ta lai di kunsu nëën dendu.
tick; ticking.
tijloos
wan pei folo di ta ko wante te de kötö wei kaba.
jonquil; daffodil.
tijm
wan pei uwii de ta boi soni ku ën faa möön suti.
thyme.
tik
naki tëtë; naki kökökö.
tap; rap.
tikje
kaabu soni kwëlë.
tap; touch of.
tikken
1)
di waka u oloisi fa a ta mbei.
2)
mbei pampia ku sikifi masini.
tick; typewriting.
tiktak
fa oloisi ta mbei te a ta waka.
ticktock.
tikwerk
wooko ku sikifi masini.
typing.
til
1)
pomba wosu.
pigeonhouse.
2)
de ta ko.
in the air.
tillen
1)
hopo soni.
lift, raise.
2)
ganjan.
cheat.
timide
a ta fëëë sëmbë.
timid.
timmeren
mbei wosu; tëmbë pau soni.
build.
timmerloods
wooko kamian u wan tëmbëma.
carpenter's shed.
tin
wan pei felu de ta mbei beenki ku ën.
tin; pewter.
2)
wan soni de ta mbei deesi.
tincture.
tinerts
doti de ta diki u mbei si soni de kai `tin'.
tin ore.
tingelen
ta mbei kpëngëlëkpëngëlëkpëngëlë.
jingle, tinkle.
tingeltangel
wosu ka de naki soni ta pëë wajawaja.
thirdrate music hall.
tinmijn
ka de ta diki di soni de kai `tin'.
tin mine.
tinnen
de mbei ën ku di soni de kai `tin'.
pewter.
tint
kololu; wojo.
tint; hue.
tintelen
ta mbei njëinjëin kuma teeja.
twinkle.
tinten
buta kololu da soni.
tinge, tint.
tip, tipje
1)
hedi u soni, kuma angisa hedi; tjönitjöni u soni.
corner o.
2)
piki lai di i da sëmbë.
3)
wan piki möni i da sëmbë u di a du wan soni da i.
tip.
2)
ta waka ta pëë mötjö.
solicit, as prostitute.
tiptop
a seeka këdë, na wan soni dë fanjanfanjan.
tiptop.
tirade
a ta fan hia ta buja te a bigi.
tirade.
tiran
wan sëmbë ta musu sëmbë a soni nöömö.
tyrant.
tirannie
te de ta duwengi sëmbë a soni nöömö.
tyranny.
tiranniek
a ta duwengi sëmbë a soni nöömö.
tyrannical.
tiranniseren
a ta duwengi sëmbë a soni nöömö.
tyrannize over.
Tirol
wan pisi kamian u Europa.
Tyrol.
titel
1)
wan soni de sikifi buta fii sa andi dë a di pampia dendu; di në u di pampia.
2)
di në de da i fu di hei di i abi.
title.
titelblad
di pampia ka de sikifi di buku në.
title page.
tittel
wan pikii maaka; wan pikii wan u soni.
tittle, jot.
titulatuur
dee në de ta kai sëmbë fu di de dë heima.
titles.
tjilpen
fa piki fou ta bai.
chirp, twitter.
tobbe
agbago futu; gaan paabi u wasi koosu lai.
tub.
tobben
1)
wooko taanga poi.
slave.
2)
pakisei soni hia poi.
worry.
tobber
1)
sëmbë di ta wooko taanga poi.
2)
sëmbë di a' hia pakisei a soni poi.
drudge; worrier.
tobberig
a ta a' hia pakisei a soni poi.
worrying.
2)
hia pakisei poi.
drudgery; worry.
tocht
1)
leisi; go a waka.
journey, expedition.
2)
te di ventu ta böö a di wosu dendu.
draught.
tochtdeur
apaiti döö de mbei ta tapëën seei gba fu ventu an musu ko a di wosu.
storm door.
tochtgat
1)
baaku ka ventu ta pasa ko.
draughty place.
2)
wan kamian ka di ventu ta böö pasa taanga.
venthold.
tochtgenoot
sëmbë di i ku hën nango a waka.
fellow traveller.
tochtje
go a wan kamian go waka luku soni.
trip.
tochtlat
1)
piki pau i buta a döö ku fënsë basu u tapa di ventu fu an ko a wosu.
draughtstopper.
2)
biabia tjakaa.
whiskers.
tochtraam
apaiti fënsë de mbei fii mökisi ku di otowan fu di ventu an ko a di wosu.
storm window.
tochtvrij
ventu an sa pasa nëën.
draught proof.
2)
dee pisipisi dee nama a di soni.
accessories.
2)
da sitaafu.
inflict.
toedenken
mëni soni da wan sëmbë.
intend for.
2)
dee soni dee i du.
deeds.
2)
bia go nëën.
turn towards.
toeeigening
di tei i ta tei wan soni ko fii seei.
appropriation.
2)
(wan soni) pasa.
happen.
toegang
di ka i ta denda go a wan kamian.
admittance; entrance.
toegeeflijk
an ta bai sëmbë a soni; an lo' u sitaafu sëmbë.
indulgent.
toegepast
te i ta wooko ku wan soni di i lei sabi.
applied.
toegeven
disa soni; da di otowan leti; piki.
give in; yield.
toegift
soni di i kisi a liba.
encore; extra.
toehalen
bia peeta; hai tja ko; hai tapa.
tighten up.
toehoorder
wan sëmbë dë pii ta haika soni.
auditor, hearer.
2)
a dë fëën.
belong to.
toehouden
zin tapa fa an musu jabi.
keep shut.
toejuichen
ta wai ku wan sëmbë bigi ën; ta wai fu di wan soni pasa.
applaud, cheer.
toekennen
da i wan soni fu wan bumbuu soni di i du.
award.
toekijker
di sëmbë di dë pii ta luku.
looker-on.
toeknikken
fon hedi da sëmbë be a sabi taa i dë ku ën.
nod to.
2)
(a) dë u (mi).
have.
3)
a' bi hia tjika.
enough.
4)
ko a.
come towards.
2)
suti da.
appeal to.
toelage
di möni di i o ta kisi fu wan soni hedi.
allowance, bonus.
2)
disa be a pasa.
admit.
toelating
1)
pasi de ta da fii du wan soni.
permission.
2)
pasi de da i fii pasa.
admission.
toelatingseisen
soni di i bi musu abi nasö di i musu du ufö de da i pasi u du wan soni.
entrance requirements.
toelatingsexamen
wan pampia i o mbei fu de luku da i pasi u go a di siköö dë.
entrance examination.
2)
fa i kë mbei wan soni.
design.
toelichten
konda wan soni bumbuu be di sëmbë fusutan.
explain; illustrate.
toelichting
di soni di i konda u di sëmbë fusutan wan soni.
comment, explanation.
toeloop
te hia sëmbë ta hai ko makandi a wan kamian.
influx.
2)
baka u di dë.
after wards.
toenaam
i famii në nasö piki në de da i.
surname.
toendra
gaan kötö kamian ka pau an ta göö.
tundra.
toenemen
ta ko möön hia nasö möön taanga.
increase.
toepassen
wooko ku ën.
apply; practise; enforce.
toer
1)
fuufei wooko.
job.
2)
di lontu ko kai u soni.
revolution.
3)
te i waka lontu luku kamian.
tour.
4)
wan foondo soni a du.
trick, stunt.
2)
de tjika.
be sufficient.
toeren
waka lontu ku woto.
take a drive.
toerental
di un mëni pasi di wan soni ta bia ta lomboto a wan pisiten.
number of revolutions.
2)
tuusi tatai tai tapa.
lace up.
toerisme
te sëmbë ta waka a oto köndë ta luku soni.
tourism.
toeristenbond
feleniki u sëmbë di ta waka ta lontu ta luku oto köndë.
touring club.
toernooi
wan kulupu sëmbë ta pëë wan soni luku ee ambë o wini.
tournament.
toeroepen
bai da wan sëmbë; bai kai wan sëmbë.
call out to.
toerusten
da hii soni di dë fanöudu da wan soni.
equip, fit out.
toerusting
hii dee soni i musu abi fii du wan soni.
equipment.
toeschietelijk
an a' taanga libi; an ta niinga u heepi sëmbë a soni.
accommodating, complaisance.
toeslaan
1)
tapa wan soni gbalao.
bang; slam.
2)
naki gbalau.
strike.
toeslag
wan möni de buta a di otowan liba.
surcharge; bonus.
toeslibben
te wata hai sandu tja ko tapa kamian.
silt up.
toespeling
te de taki soni fëën ma de an taki ën djuwaa.
allusion.
toespijs
1)
wan suti soni fu te i njan kaba i njan mën a baka limbo buka.
dessert.
2)
soni u njan bëëë.
spread.
2)
mbei ko tjönitjöni.
sharpen.
toestand
di fa di soni dë.
position, situation.
toesteken
1)
tëndë; langa da.
hold out, extend.
2)
tjökö; suti.
stab.
toestel
masini; wan masini soni.
apparatus; machine.
2)
da sëmbë soni a wan tjubi fasi.
sneak something to someone.
toet
fesi kamian; buka.
face; mouth.
2)
fon gaanfa du wogiwogi ku ën.
mishandle.
toetasten
tei kumafa i kë; tei waiwai.
fall to.
toeten
böö tutu; böö soni kuma tutu.
toot.
toeter
sëmbë di ta böö tutu.
tooter.
toeteren
böö tutu na sö soni kuma tutu.
toot.
toetje
suti soni u njan baka te i njan kaba.
sweet.
toets
1)
dee könöpu u wan masini i ta zin ku finga.
key.
2)
nama.
touch.
3)
wan soni joo du fu de luku ee i sabi tjika.
test.
toeval
1)
öngööku; wan soni pasa ku i söndö i sabi a fesi.
accident, chance.
2)
miii siki ko nëën.
fit of epilepsy.
2)
kai tapa.
fall shut.
toevallig
söndö i buta mëni; na ku mëni.
accidental.
toeven
1)
buuja; hai baka.
linger.
2)
tan a wan kamian.
stay.
toevloed
te de ko hia a wan kamian.
invlux.
toevlucht
tjubi kamian; sëmbë nasö soni di ta heepi i.
refuge; recourse.
toevoeren
tja dee soni dee dë fanöudu ko buta.
supply.
toevoerlijn
di pasi de seeka buta fu de sa tja soni ko a di kamian.
supply line.
toewaaien
ventu wai ën tja go; wai tapa.
be blown.
toewensen
winsi da; kë wan soni musu pasa.
wish.
toewijden
a da ën seei aba a di soni ku hii ën hati.
dedicate to; devote to.
2)
da sëmbë soni; lei sëmbë di fëën soni.
award; allot; assign.
toewijzing
1)
di pisi u di soni di de paati da i.
allotment.
2)
di soni de da i fii du.
assignment.
2)
ta wai.
waft; blow.
toezicht
te de ta luku fa soni ta waka.
supervision, inspection.
2)
luku faa waka bunu.
oversee.
tof
bumbuu (sëmbë).
right sort.
toffee
wan pei suti sii.
toffee.
toga
djapona; gaan hëmpi kuma japo di dee afukati ku dee peleikima sö ta bisi.
gown.
2)
di seeka u sinkii.
toilet.
toiletzeep
sumëë suti sopu u wasi sinkii.
toilet soap.
tokkelen
ta naki dee tatai u gitali nango ta ko.
pluck; strum.
tokkelinstrument
gitali nasö oto soni di abi tatai nöö i ta pëë ën ku maun.
string instrument.
tol
1)
möni di i ta paka u waka a di pasi.
toll.
2)
wan soutu pikimii pëë lai ta bai ta lontu.
top.
tolbeambte
wan lantima di i o paka fii pasa go a di pasi.
custom house officer.
tolboom
di soni de buta tapa pasi fii musu paka ufö joo pasa.
tollgate.
tolgeld
möni i musu paka fii pasa.
toll.
tolk
sëmbë di ta puu fan fu oto töngö da i fii fusutan.
interpreter.
tollen
1)
bia lontu.
spin around.
2)
ta pëë ku di pëë lai de kai `tol'.
spin a top.
tollenaar
sëmbë di ta pii möni da lanti.
tax collector.
tolvrij
an dë fii musu paka möni ufö i waka nëën.
toll free.
tolweg
wan pasi de mbei ee ja paka nöö ja sa waka nëën.
turnpike.
tombe
geebi de seeka tëmbë; geebi ku sitonu tampa.
tomb.
tomeloos
a ta du soni söndö tii.
unbridled.
tomen
hoi fu an du fa a kë.
curb, check.
tompoes
1)
piki paazoo u mujëë.
parasol.
2)
wan pei kuku ku möimöi soni a dendu.
cream puff.
ton
1)
pau bali; bidon.
barrel.
2)
1000 kilo.
ton.
3)
100,000 kölu.
100,000 guilders.
4)
soni kuma bidon de ta buta a di wata fu ja go ala.
barrel shaped buoy.
tondel
dee soni sa kisi faja hesi, ku ën i ta seti faja.
tinder.
tondeldoos
piki dosu ku soni a dendu u mbei faja.
tinderbox.
tondeuse
wan masini u seeka sati uwii u hedi; masini u limba sikapu puuuma puu.
clippers.
toneel
wan soutu pëë de ta pëë ta du soni fu sëmbë ta ko ta luku, a djei kinö.
play.
toneelclub
wan feleniki u sëmbë ta pëë di soni de kai `toneel'.
theatre club.
toneelkapper
di sëmbë di ta seeka fesi da dee sëmbë ta pëë `toneel'.
makeup man.
toneelkijker
wan pei piki haiko u luku dee sëmbë ta pëë `toneel'.
opera glass.
toneelkoorts
gaan fëëë i ko fëëë fu di i musu du soni a hia sëmbë wojo.
stage fright.
toneelkunst
di lei u fa fii musu pëë `toneel' fu sëmbë musu ko luku.
dramatic art.
toneelleider
di tiima u dee sëmbë dee ta pëë di `toneel'.
producer.
tonen
mbei i si wan soni.
show; demonstrate.
tong
1)
töngö u buka dendu; soni di ta djei töngö.
tongue.
2)
wan pei paatapaata fisi, a suti u njan.
sole.
tongriem
di tatai a töngö basu.
string of the tongue.
tongval
di fa de ta fan di töngö a di pisiwata dë.
accent; dialect.
tonicum
wan deesi de ta da fii kisi kaakiti.
tonic.
tonijn
wan soutu fisi.
mackerel.
tonnage
di un mëni kilo wan sipi sa tjai.
tonnage.
tonnengeld
di mëni möni i o paka fu di hebi u di sipi fii.
tonnage fee.
tonrond
a dë logoo kuma bali.
tubby.
tonsuur
te de koti di uwii u mindihedi limba puu fika wan piki wan lontulontu.
tonsure.
toog
1)
tonbangi; tu bangi liba.
counter.
2)
langa djapona.
cassock.
tooi
waiti bisi.
decoration; finery.
tooien
bisi soni nasö sëmbë ku waitiwaiti soni; pëndë soni.
decorate.
toom
1)
di tatai ta hoi hasi faa musu go ka i kë.
bridle.
2)
wanlö fou miii dee buuka makandi.
brood.
toon
di fa di soni nasö di töngö ta piki, ee a finu, ee a bigi.
tone; pitch.
toonbaar
a dë seekaseeka fu sëmbë sa si ën.
presentable, fit to be seen.
toonbank
di tonbangi, nëën i ta buta möni te i o bai soni a wënkë.
counter.
toonbeeld
wan sëmbë di i musu djeesi.
model, paragon.
toonder
di sëmbë di abi wan pampia u tei möni a banku.
bearer.
toonhoogte
di fa di soni nasö di töngö ta piki finu tjika.
pitch.
toonkamer
kamba ka de ta buta soni u sëmbë sa ko luku bai.
showroom.
toonkunst
dee soni de ta mindi ta kanda nasö ta pëë.
music.
toonkunstenaar
sëmbë di ta pëë dee gitali, tutu, djasipöku sö; di sëmbë de ta mindi kanda.
musician.
toonladder
di fa soni ta piki baka na nango liba ee nasö nango basu.
scale, gamut.
toonloos
töngö fëën dë di wan fa, an ta tooka.
toneless, unaccented.
toonsoort
wan u dee fasi u naki di soni de ta pëë faa piki möön hei, nasö möön lagi, ee nasö fa a piki a wan hii oto fasi.
key.
toonsterkte
di fa töngö fëë ta piki taanga.
tone volume.
toonvast
töngö fëën ta kai a pasi te a ta kanda.
keeping tune.
toonzaal
kamba ka de ta buta soni u bai.
showroom.
toonzetter
sëmbë di ta mindi kanda.
musical composer.
toorn
hati boonu.
wrath, ire.
toornig
hati fëën dë boonuboonu.
wrathful, irate.
toorts
pau faja fu limbo kamian.
torch.
toortsdrager
sëmbë di ta tja pau faja, ta waka a dee otowan fesi.
torchbearer.
toost
1)
bëëë pisi jasajasa.
2)
soni un ta bebe makandi ta winsi bunu.
toast.
toosten
bebe soni makandi winsi wan bunu.
give a toast.
top
di möön hei kamian.
top; summit.
topaas
wan pei djamanti sitonu, möön hesi a dë kookokooko, ma so juu a dë bë.
topaz.
topograaf
sëmbë di sa' u maaka kamian buta a pampia.
topographer.
topografie
di lei u maaka kamian buta a pampia.
topography.
toppunt
di möön hei kamian u soni.
top; apex.
topzwaar
di liba fëën hebi möön fa a fiti ku di basu fëën.
topheavy.
tor
dee libilibi soni ku taanga hanza kuma sombi m'ma, fuin, hunta.
beetle.
toreador
wan womi ta feti ku womi kau a lanti fesi luku ambë o wini.
toreador.
toren
tölu.
tower; steeple.
torgie
te wan soni bia, nasö a ko dë biabia.
twisted.
torn
1)
kamian ka koosu fii lusu nasö a tënë.
torn.
2)
wan wooko.
job.
tornado
wan gaan ventu ta bia lontu ta booko soni kaba a sösö.
tornado.
tornen
lusu wan soni di i bi nai; te wan soni lusu di bi nai.
unsew, rip.
torpedist
sodati u wan sipi di ta vinde dee bom de kai `torpedo'.
torpedist.
torpedo
watabasu bom de ta vinde.
torpedo.
torsen
1)
hai ku taanga tja go.
bear.
2)
tja wan hebi soni.
drag.
torsie
te wan soni bia, nasö a ko dë biabia.
twisted.
tot
te kuma; te dou.
till; until; as far as.
totaal
hii ën tuu, hii de tuu.
total.
totalitair
te hii soni dë a di wan kodo tii basu; a ta kë fu hii soni musu a wan kodo tii basu.
totalitarian.
totdat
te; te dou; te kuma.
till, until.
totebel
wan mujëë sëmbë dë fanjanfanjan te de an kë nama ku ën.
slut, slattern.
totempaal
wan pindi de mbei kuma mbeti, kuma fou, kuma sëmbë mökisimökisi, a dë langalanga go liba.
totem pole.
touringcar
besi ta tja sëmbë ta lontu ta luku soni.
motor coach.
tournee
wan waka de ta waka luku köndë.
tour.
touw
tatai; köödëi.
rope; cord; string.
toveren
ta tofu.
practise witchcraft; conjure.
traag
teegiteegi; te i ta du soni kuma jaa peesa.
slow.
traan
1)
wojo wata.
tear.
2)
di fatu u dee gaan mbeti u ze.
blubber.
traangas
wan ventu dee sikootu ta suti nöö a ta paaja go a sëmbë wojo ta mbei wojo fii ta kule wata.
tear gas.
trachten
pooba luku.
attempt, endeavour.
track
ka soni ta waka.
track.
tractie
1)
di fa a sa hai soni go fesi tjika.
2)
tëëgitölu soni.
traction.
tractor
tëëkitölu; köniköni; masini ta wooko hebi goon wooko.
tractor.
traditie
guwenti; di guwenti i lei a dee gaan sëmbë fii.
tradition.
tragedie
wan soni pasa di tjali te na soni.
tragedy.
tragiek
a hogi nasö a tjali te na soni.
tragedy.
trainen
1)
ta pooba nöömö; toona du ën nöömö fii sabi.
2)
ta biinga ku sëmbë faa sabi wan soni.
train.
traineren
hai soni langalanga; ta buuja a soni.
delay.
training
1)
di biinga i ta biinga ku sëmbë faa sabi wan soni; te i ta lei sëmbë soni.
2)
te i ta du soni nöömö fii sabi ën.
traning.
traject
wan pisi u di pasi.
stretch; stage.
traktaat
te tu köndë nasö tu paatëi fiti buka a wan soni; di buka tu köndë nasö tu paatëi mbei ku de seei.
treaty.
traktaatje
wan piki pampia de ta paati ta lei i soni u Gadu nasö u oto soni.
tract.
traktement
di paka i ta kisi u di wooko.
salary; pay.
2)
mbei piizii ku sëmbë; paka da di otowan a wan soni un ta du makandi.
treat.
tralie
1)
felu de ta buta tapa kamian fu ja sa pasa.
(prison) bars.
2)
gölëti.
lattice.
tralin
1)
gölëti; wanlö piki pau de buta makandi fu soni sa göö nëën sinkii.
trellis, lattice.
2)
de buta felu nasö pau tapa di kamian fu soni a sa pasa.
barred.
tram
wan talan di ta waka ku sitölomu.
tram; strectear.
trampoline
wan pela de jabi hoi ku biabia felu fii sa djombo nëën nöö a ta hiti i go a liba.
trampoline.
trance
i dë a di fa kuma soni kë kisi i.
trance; gallery.
trans
1)
kamian de mbei a wosu ka i sa waka lontu.
gallery.
2)
mundu a liba ala.
firmament.
3)
kamian de mbei tapa fii tjubi a di feti.
battlementie.
transcendent(aal)
a pasa libisëmbë pakisei; a nango ta ko; a pasa goonliba soni.
transcendental.
transformator
wan soni ta tooka di kaakiti u di sitölomu.
transformer.
transito
ta pasa a wan köndë nango a otowan.
transit.
2)
dee pisi u wan masini dee ta mbei a ta bia.
3)
di kisi u di ladio station a di ladio fii.
transmission.
transport
te de tja soni nasö sëmbë go a kamian.
transport.
transportatie
te de ta tja sëmbë nasö soni go a kamian.
transportation.
transporteren
tja lai nasö sëmbë kumutu a wan kamian go a wan oto kamian.
transport; carry forward.
Transvaal
wan köndë u Afiikan.
the Transvaal.
trant
fasi.
style, manner.
trap
1)
sikada.
step; stairs.
2)
sikopu.
kick.
3)
di hei di a abi.
stage.
4)
di pisi u di lakëti di ta piki.
rocket stage.
trapeze
wanlö pau ku tatai de hëngi fu sëmbë ta zëngëni nango ta ko ta du peipei soni.
trapeze.
trappelen
ta djombo pëmpëlën pëmpëlën.
stomp feet.
2)
fiönötö ku basufutu; makisa ku basufutu.
trample.
3)
zin ku futu be a waka.
pedal.
trapper
1)
di pisi u wan masini di i ta zin ku futu faa musu sa waka.
treadle, pedal.
2)
susu fii makisa soni.
heavy shoes.
trapsgewijze
a nango a fesi pikipiki.
gradual; step by step.
trauma
wan soni bi pasa ku i, a hati i gaanfa, nöö a ta toobi i eti a di libi fii.
trauma.
2)
ta sösö wan soni ta mbei ën fa.
3)
te mujëë ta bisi kuma womi, ee nasö womi ta bisi kuma mujëë.
travesty.
travestiet
wan womi di kë ta bisi kuma mujëë; wan mujëë di kë ta bisi kuma womi.
transvestite.
trawant
1)
wan sëmbë ta heepi di otowan a hii soni.
2)
wan soni ta lontu otowan kumafa di libawojo ta lontu di sonu.
satellite.
tred
1)
di fa di soni ta waka.
step.
2)
futu u wan soni.
pace.
2)
sikada paanga.
rung.
treden
buta futu.
tread, step.
tref
wan piki kölöku.
chance.
treffen
kisi; nama a; naki; miti.
hit; meet with.
treffend
1)
i musu u mëni ën; a bigi da i.
striking.
2)
a ta da i tjali.
moving.
2)
wan kölöku.
bit of luck.
treil
nëti de ta seepi fisi.
trawl.
2)
seepi fisi ku nëti.
trawl.
treiler
1)
piki boto di ta hai sipi.
tugboat.
2)
boto di ta hai di nëti u seepi fisi.
trawler.
trein
1)
talanwagi.
train.
2)
dee sëmbë dee ta waka ku wan hei sëmbë.
retinue.
treiteraar
wan sëmbë ta kaakei sëmbë ku buka ta sinai.
nagger.
treiteren
ta kaakei sëmbë ku buka ta sinai.
nag.
2)
bebe holom.
draught.
3)
wan fasi fa fesi fëën mbei.
feature.
4)
te hia soni nasö sëmbë nango a kamian makandi.
migration.
trekautomaat
masini i ta buta möni nöö i sa hai di soni tei di i kë.
slotmachine.
trekdier
mbeti di hai wagi.
draught animal.
trekken
1)
hai; hai ko; hai puu; hai tja ko.
tow; draw.
2)
waka go a kamian.
move, travel.
3)
waka ku futu go a kamian.
trek; hike.
4)
soigi.
suck up.
trekker
1)
wan soni di ta hai.
(bell)pull.
2)
fufuuma u goni.
trigger.
3)
wan sëmbë ta waka ku futu nango a wan longi kamian.
hiker.
trekpad
pasi ku mbeti ta waka.
track; trail.
trema
wan maaka ta djei di sindekiwojo di ta dë so juu a lëtë liba.
diaeresis.
tremmen
fon te a fon.
pound; pueverize.
tremmer
1)
womi di ta lai di soni kuma koofaja a sipi dendu.
trimmer.
2)
waka ku di talawagi de kai `train'.
go by train.
tres
beibei uwii nasö oto soni.
braid; tress.
2)
papa kanda.
eulogy.
treurnis
wan tjalii soni.
tragedy; sorrow.
treurwilg
wan pei pau, uwii fëën ta kai jöö.
weeping willow.
tribunaal
dee apaiti kuutuma u wan köndë.
tribunal, court of justice.
tribune
kuutu kamian ka dee kuutuma ta sindo.
tribune.
trigonometrie
wan möön hei siköö lei u konda soni di nama ku diikanti soni.
trigonometry.
trijp
wan pei degi koosu putuu.
mock velvet.
triktrak
wan soni de ta pëë kuma dam sö.
backgammon.
triljoen
l,000,000,000,000,000,000.
trillion.
trillen
tëëmë; seki go ko.
tremble, vibrate.
trilogie
dii buku de sikifi fii musu lesi baka na baka.
trilogy.
trimester
wan u dee pisiten de ta paati di siköö jaa, a dë kuma dii liba sö.
trimester.
triomfboog
poolo soni de ta mbei gömböö a liba fu te di hedima o ko nöö a waka pasa nëën basu.
triumphal arch.
triomferen
te i wini wan gaan wini nöö de ta wai ku i nëën.
triumph.
trip
1)
wan waka i waka fu piizii hedi.
2)
di fa i ta fii kuma i dë a mundu fu di i bi mbei dee marijuana sö go a i sinkii.
trip.
triplex
babun hudu; dii pisi paanga de tei nama fa a musu degi.
three-ply wood.
trippelen
waka hesihesi tëtëtëtë.
trip, patter.
triptiek
nama dii peentje buta makandi fu wojo kai a de di wan pasi.
triptych.
trits
dii u soni; dii soni.
trio.
triviaal
an dë gaan soni, a dë sösö soni.
trite, trivial.
trivialiteit
sösö soni; na gaan soni.
triteness, triviality.
troebel
1)
an dë limbolimbo.
turbid, muddy.
2)
an seeka tjika.
troubled.
troef
tulufu a kaita pëë.
trump.
troel
1)
wan mujëë nasö wan mujëë mii.
girl.
2)
poipoi mujëë mii.
slut.
troep
wan lö sëmbë nasö wanlö mbeti makandi.
crowd; herd; gang.
troetelen
lo' maun a sëmbë sinkii pëë ku ën.
cuddle, pet.
trofee
soni de da i fu di i wini.
trophy.
troffel
wooko felu de ta wooko ku sima.
trowel.
trog
fö kanti baki.
trough.
troggelen
ta fan a këë töngö da di sëmbë fa a du kumafa i kë; ta mbei mimö.
wheedle, coax.
trojka
wagi nasö `slee' di dii hasi ta hai makandi a Rusland köndë.
troika.
trolley
wan soni de buta a so besi liba ta nama a sitölomu tatai, nasö an sa waka.
trolley.
trombone
wan pei langalanga tutu de ta böö ta pëë.
trombone.
trombonist
sëmbë di ta böö di tutu de kai `trombone'.
tronbonist.
trombose
te buuu fii zunta, an sa ta waka bunu.
thrombosis; clot.
tromgeroffel
te de ta naki doon hesihesi nango.
roll of drums.
trommel
1)
doon; bidon; soni ta djei doon.
drum; barrel.
2)
soni ta dë a i jesi dendu ta mbei i sa jei soni.
eardrum.
trommelvlies
di jesi mama dë a jesi dendu, e a booko ja sa jei soni.
eardrum.
tromp
nusu buka u dagu; nusu u zaun.
trunk of elephant; muzzle.
trompet
dee afeema tutu sö.
trumpet.
trompetgeschal
te di tutu de kai `trompet' ta piki.
sound of trumpets.
trompetter
di sëmbë di ta böö `trompet'.
trumpeter.
tronen
1)
sindo a könu sutuu; tii.
sit enthroned.
2)
wini sëmbë ku fan.
allure.
tronie
taku fesi kamian.
hideous face.
2)
sëmbë di o tii baka u di di otowan kumutu.
heir to the throne.
troonzaal
kamba ka di könubangi dë.
throneroom.
troost
ganjan sëmbë te a ta këë; da sëmbë hati.
comfort, consolation.
troostbrief
biifi i manda da sëmbë këë pena ku ën.
consolatory letter.
troosteloos
a ta kusumi te de an sa ganjëën.
disconsolate.
troostvol
a ta ganjan i fu ja kusumi; a ta da i hati.
comforting.
tropen
di pisi u goonliba ka di sonu ta hati taanga.
tropics.
tropisch
a dë u dee köndë ka di sonu ta-hati taanga.
tropical.
tros
bondji.
bunch; cluster.
trots
1)
ta wai fu di wan soni fii du bunu.
proud.
2)
gaan fasi.
pride.
3)
tökuseei.
in spite of.
trotseren
taampu tuwë gogo söndö fëëë.
defy, brave.
trotsering
te i taampu tuwë gogo söndö fëëë.
defiance.
trottoir
ka fii waka ku futu a di woto pasi bandja.
pavement, footway.
trouw
1)
a bumbuu, an ta disa di sëmbë fëën; i sa futoou ën.
faithful; loyal.
2)
tööu.
wedding.
trouwakte
pampia u go tööu.
marriage certificate.
trouwboekje
pampia de da i fu di i tööu.
marriage certificate.
2)
te ja du kumafa i bi taki.
breach of faith.
trouwdag
di daka u de tööu.
wedding day.
trouweloos
ja sa futööu ën.
faithless, perfidious.
trouwhartig
a a' bumbuu hati; i sa futööu ën.
truehearted.
trouwpartij
di tööu ku dee sëmbë dee ta heepi a di tööu.
wedding party.
truc
wan soni i o du fii kisi sëmbë ku politiki.
stunt, trick.
truck
tölöki; lai wagi.
truck.
truffel
1)
wan pei dikpokpo de ta njan.
2)
wan pei suti sii de mbei ku sukuati.
truffle.
trui
bösöökö.
jersey, sweater.
trust
buta sömëni tu masikapei ko di wan.
trust.
Tsaar
fesiten tiima u Rusland.
Czar, Tsar.
Tsjech
sëmbë u Tsjechoslowakije.
Czech.
Tsjechoslowakije
sö de bi kai wan köndë fu Europa, ma fa u dë aki a ko tu köndë.
Czechoslavakia.
tuba
wan gaan tutu de ta böö.
tuba.
tube
di soni de ta lai adantifi ta tutu ku dee oto soni mbei kumëën.
tube.
tuberculeus
sëmbë di abi di siki de kai ötuberculoseö.
person who has tuberculosis.
tuberculose
wan pei siki ta kisi sëmbë a sinkii dendu, te a kisi i de o puu i a sëmbë dendu.
tuberculosis.
tucht
1)
sitaafu de o da i fu di wogi di i du.
2)
te i tai hati fu ja du wan soni anbunu.
discipline.
tuchteloos
an sa u tai hati disa soni.
undisciplined.
tuchthuis
sitaafu wosu nasö dunguwosu.
house of correction.
tuchthuisstraf
gaan taanga wooko de ta da i a sitaafu, wosu nasö dunguwosu.
hard labour.
tuchtmiddel
wan fasi de o da i sitaafu fu puu i a soni.
means of correction.
tuffen
1)
di fa wan mötë ta mbei te a ta waka.
chug.
2)
lëi a woto.
ride (in a car).
3)
tunta.
spit.
tufsteen
wan pei sitonu fukë wan, a dë ku hia baaku.
tuff.
tuig
1)
dee sonisoni de abi fanöudu fu du wan soni.
harness; gear; tackle.
2)
poipoi sëmbë nasö soni.
scum.
tuigage
hii dee köödëi soni u wan sipi.
rigging.
tuigen
seeka dee soni u tja sipi nasö hasi.
harness; rig.
tuighuis
wosu ka de ta lai feti soni.
arsenal.
tuil
folo de tai a bondji.
bouquet.
2)
wan pei gaan fisi; oto në u `dolfijn'.
tumbler.
3)
wan pei pëë lai u mii.
tumbler.
4)
goni kaki.
tumbler of gun.
2)
kambai dimboli.
somersault.
tuimelraam
fënsë i sa hopo bia kuma döö go a liba.
flapwindow.
tuin
tapatapa kamian ka i ta paandi soni.
garden.
tuinaarde
bunu baaka goon u paandi soni.
garden mould.
tuinbouw
di paandi u soni.
horticulture.
tuinder
sëmbë di ta paandi guluntu ku fuuta.
market gardener.
tuinen
1)
tapa ku peni.
pen in.
2)
wooko a di djai.
work on yard.
3)
te de kisi ën a soni.
get caught.
tuinier
wookoma ta seeka djai.
gardener.
tuinman
sëmbë di ta wooko a djai.
gardener.
2)
tjöni buka u soni.
spout, nozzle.
2)
te jesi fii ta bai.
tingle.
tulband
1)
gaan koosu de ta lolu a hedi.
turban.
2)
wan pei kuku ku dee piki pau njanjan baakabaaka.
raisin cake.
tule
finu maaun koosu de mbei kuma maani sö.
tulle.
tulen
a mbei ku di koosu de kai `tulle'.
tulle.
tulp
wan gaan folo de ta kiija a dee kötö köndë.
tulip.
tulpebol
di logoo soni di nëën di folo de kai `tulp' ta kumutu.
tulipbulb.
tumbler
gaasi u bebe wata nasö oto soni.
tumbler.
tumor
wan soni ta göö a i sinkii taangataanga.
tumour.
tumultueus
a dë wajawaja fanjanfanjan.
tumultuous.
tune
di fa di kanda ta piki nango ta ko.
tune.
Tunesie
wan köndë u Afiikan.
Tunesia.
tuniek
wan pei djakiti; wan bisi u womi ma a djei japo.
tunic.
tunnel
wan pasi de diki mbei a goon basu, so juu a ta pasa go a di oto së u di kuun.
tunnel.
turbine
wan pei masini pada ta waka ku ventu nasö wata.
turbine.
tureluur
wan pei langafutu fou a dë a sandu kamian.
redshank.
turen
luku soni diin.
peer at.
turf
piki pau lutu mökisimökisi ku goon, de ta tjumëën kuma hudu.
peat.
Turk
wan sëmbë u Turkije.
Turk.
Turkije
wan köndë u Europa.
Turkey.
2)
wan hanse sitonu de ta bisi soni ku ën.
turquoisel.
turkooizen
gaangadu guuun sö; wan sitonu, a dë gaangadu guuun sö.
turquoise.
Turks
soni u Turkije.
Turkish.
turnen
ta buli sinkii ta du peipei soni.
practice gymnastics.
turner
di sëmbë di ta buli sinkii ta du peipei soni.
do gymnastics.
turven
1)
ta mbei di soni de kai `turf'.
lay in turf.
2)
konda soni feififeifi.
count in fives.
tussen
a dë a mindi.
between; among.
2)
a de mindi.
between them.
tussenhandel
te i ta bai soni ta toona ta sei da di otowan.
intermediate trade.
tussenhaven
kamian ka de ta tjökö a pasi ma na ala de nango.
intermediate port.
tussenkomst
te i ko a tu sëmbë mindi a soni.
intervention; interferenc3.
tussenspel
wan soni de ta pëë ufö wan oto soni bigi baka.
interlude.
tweeledig
a sa puu a tu hedi.
twofold, ambiguous.
tweesprong
paati pasi buka; ka tu pasi buka ko kai.
fork (in road).
tweestrijd
i dë ku tu hati; hati fii an dë bööböö.
inward conflict.
2)
a sa u fan tu töngö.
bilingual.
tweewieler
soni ku tu wagi futu; baisigi.
two-wheeler, bicycle.
twijfel
te ja dë seiki u wan soni.
doubt.
twijfelaar
1)
sëmbë di an kë ta piki sëmbë taki.
sceptic.
2)
sëmbë di an sabi ee wan soni dë tuu.
doubter.
twijfelen
te ja dë seiki u wan soni; te ja sabi ee tuu.
doubt.
twijn
tu maaun de toosa.
twine.
twijnen
toosa maaun fa a ko di wan.
twine.
twintiger
sëmbë u tuwenti jaa sö.
person of twenty.
twist
1)
buja.
quarrel, dispute.
2)
wan pei baja.
twist.
twistappel
soni di mbei de bigi buja.
bone of contention.
2)
baja di baja de kai `twist'.
quarrel, dispute.
twistgeschrijf
de ta fiëën a pampia ta taki nöömö.
polemics, controversy.
twistpunt
di soni di mbei de ta buja.
matter in dispute.
twistziek
a lo' buja; a lo' takitaki.
quarrelsome, cantankerous.
tyfoon
gaan bia ventu ta kumutu a dee ze a Azië.
typhoon.
tyfus
wan pei siki ta tja taanga fëbë ku bëë siki.
typhoid fever.
typen
sikifi soni ku sikifi masini.
type.
typisch
1)
a dë lalalala.
typical of.
2)
a dë tookatooka.
curious.
typist
womi sëmbë di ta wooko ku sikifi masini.
typist.
typiste
mujëë sëmbë di ta wooko ku sikifi masini.
girl typist.
typograaf
sëmbë di ta buta dee lëtëlëtë makandi u mbei buku; sëmbë di ta mbei buku.
typographer.
Tyrol
wan pisi u Europa.
Tyrol.
Copyright © 2002