U - u
u
manini fasi u taki 'i'.
you.
U-boot
wan feti boto ta waka a wata basu.
submarine.
ui
1)
ajon; zonjon.
onion.
2)
sipootu.
joke.
uiensoep
baafu de boi ku ajon.
union soup.
uier
bobi u dee mbeti dee ta njan uwii soni.
udder.
uiig
sipoutu a ta mbei.
funny; facetious.
2)
fu.
3)
na.
4)
kumutu a.
out.
uitbazuinen
tja di taki lomboto di köndë.
blaze abroad.
2)
puu pëndë.
bleach.
2)
ta du ën möön bunu möön hii de tuu.
excel.
uitblinker
a köni möön dee otowan gaanfa.
brilliant.
uitbouw
di pisi u di wosu di de mbei nama ku di otowan.
wing of a building.
uitbrander
wan fan i fan ku wan sëmbë hogi dëën te a bigi.
scolding.
uitbuiten
te i nöö ta feni njan a sëmbë ma de an ta feni a i.
exploit.
uitdagen
buta ku sëmbë faa du wan soni anbunu.
challenge; defy.
uitdenken
ta boi köni a hedi dendu.
devise; contrive.
2)
puu.
remove.
uitdrager
wan sëmbë ta sei awoo soni.
second-hand dealer.
uitdrukken
1)
ta fan wan soni kumafa i ta si ën.
express oneself.
2)
kwindji puu.
squeeze out.
uiteen
de paaja.
apart; asunder.
uiteenzetting
te de ta taki wan soni fu sëmbë sa fusutan möön bunu.
explanation.
2)
di kaba pisi fëën.
finally.
uiten
ta taki wan soni.
utter; express.
uiteraard
sö a dë; sö nöö a mbei.
naturally; in the nature of things.
uiterst
di lasiti wan; di möön.. wan.
extreme.
uitfluiten
te de ta mbei afoofio u lei taa de an lobi di soni; ta mbei saaa.
hiss.
uitgaaf
di mëni möni di de njan.
expenditure.
uitgang
di pasi ka i o kumutu.
exit.
uitgave
1)
di unmëni möni di de njan.
expenditure.
2)
mbei u buku.
publication.
2)
a a' politiki fa.
shrewd.
uitgesloten
an dë fii pakisei ën seei; an kan.
out of the question.
uitgestorven
a bi dë a fosuten ma an dë fa u dë möön; di lö fëën kaba.
extinct.
uitgestreken
i ta mbei kuma i bumbuu poi, soni an ta toobi i.
smug.
2)
paka u mbei buku.
publish.
3)
paati soni.
give out.
4)
tja soni ko a lanti.
issue.
uitgever
1)
di sëmbë nasö dee sëmbë de ta paka u mbei di buku.
publisher.
2)
wan sëmbë di ta njan möni.
spendthoift.
3)
sëmbë di ta paati soni.
issuer.
uitgewekene
wan sëmbë di kule kumutu nëën köndë fu di wan soni miti ën.
refugee.
uitgezocht
a bunu möön hii; a waiti möön hii.
superior; exquisite.
uitgieren
lafu te ja a' bandja; ta bai taanga ta du soni.
roar with laughter.
2)
te de tja soni ko a lanti.
issue.
uitheems
na u di köndë aki soni, u woto köndë.
exotic, foreign.
uithoek
wan kamian ka sëmbë an nango hesihesi.
remote place.
uithoren
ta fini sëmbë soni.
draw a person out.
uiting
di soni di i fan.
utterance.
uitje
1)
wan piki ajon.
small onion.
2)
go waka wan pisiten.
outing.
uitkijk
1)
di fa i ta si di soni.
outlook.
2)
kamian ka i sa si hii soni bunu.
lookout.
uitklaren
puu sëmbë nasö soni a wan kamian.
clear out.
2)
heepi.
relief.
uitkopen
bai soni a sëmbë te aambi möön.
buy out.
2)
puu.
remove.
uitleggen
taki wan soni fu sëmbë sa fusutan.
explain.
uitlokking
hai toobi ko; tuwë kalu da ganian; tuwë sinkii da wan sëmbë; da sëmbë taanga a wan soni di anbunu.
provocation.
uitmunten
a ta du ën möön bumbuu fa möön dee otowan tuu.
excel.
uitmuntend
a ta du ën bumbuu fa möön dee oto.
excellent.
uitnodigen
kai sëmbë fii ku ën du wan soni makandi.
invite.
uitrichten
du wan soni; du wan wooko.
do; accomplish.
uitroep
wan bai i bai.
exclamation.
2)
pii dee soni i a' fanöudu seeka buta dë.
equip.
uitschakelen
tapa faja nasö masini; tapa soni nasö sëmbë a a di soni a bi ta du.
switch off; disconnect.
uitschateren
bai lafu te bandja papai fii jabi.
roar with laughter.
2)
puu ko a döö.
stop, leave off.
uitschieter
wan soni di bumbuu möön dee otowan.
peak; highlight.
uitslag
1)
soni ta kumutu a i sinkii.
eruption.
2)
di fa wan soni ko.
result.
uitslapen
duumi tee i fii i sinkii.
have one's sleep out.
uitslijten
ta gaandi ta poi; ta njan ta kaba.
wear out.
uitsloven, zich
ta du soni te pasa maaka da wan sëmbë.
go out of one's way.
uitsmijter
bëëë ku gbamba ku obo nëën liba.
open meat-and-egg sandwich.
uitspanning
1)
kamian ka i o go tei böö.
resting place.
2)
soni a ta du fu piizii hedi.
recreation.
uitspatting
te i ta libi fa i kë fanjanfanjan.
dissipation.
uitspraak
1)
di fa wan sëmbë ta fan.
pronunciation.
2)
di fa de kuutu buta.
judgment.
uitstaan
1)
hoi go dou; tja ku pasensi.
bear; stand.
2)
ta suti ko a döö.
stand out; protrude.
uitstallen
seeka soni buta dë fu te sëmbë ko de si ën.
display.
uitstapje
wan kölö waka i waka fu mbei piizii.
excursion, trip, outing.
uitstappen
kumutu a boto, opolani, oto.
alight; get off; get out.
uitstel
te i disa wan soni da wan oto ten.
postponement.
uitstorten
kandi soni tuwe; te tjuba kai gaanfa.
pour out.
uitstralen
ta sëndë faja ta tuwë; ta tuwë mujeje.
radiate.
uittarten
toobi sëmbë nasö mbeti faa du wan soni.
defy; challenge.
uitteren
ta njan di kaakiti fii ta mangu i te i ko kpangoo.
waste away.
uittreden
kumutu a di soni i bi sai dë.
resign from; retire from.
uittreksel
wan pisi fëën di i puu a dendu tei.
extract.
2)
ta kosi ta hogi ta du soni ku hati boonu gaanfa.
rage.
uitverkoop
te de ta sei soni bukopu puu.
clearance sale.
uitvinden
mbei wan soni de an bi mbei wan daka.
invent.
uitvinder
di sëmbë di mbei wan soni de an bi mbei wan daka.
inventor.
uitvlucht
1)
wan soni i taki fii puu i seei.
excuse.
2)
te i kule kumutu.
run away.
uitvoer
soni fii köndë di i ta manda go sei a oto köndë.
export.
2)
ta njan sëmbë soni ta kabëën a sösö.
sponge on a person.
uitwas
wan soni ta kumutu ta göö ta ko hogi.
outgrowth.
2)
kumutu a di mama u di fan.
digression.
uitwonend
wan sëmbë an ta libi dë.
non-resident.
uitzending
1)
di fan de ta fan a ladio ku televisi.
broadcast.
2)
di manda de o manda i go a soni.
mission.
uitzet
dee soni dee i seeka buta dë fii bisi.
outfit.
uitzetting
1)
di fa wan soni ta göö ta paaja a bigi.
expansion.
2)
te de jaka puu.
expulsion.
uitzicht
1)
di fa i sa si soni a döö.
view.
2)
di fa i ta si wan soni taa a dë.
outlook.
uitzinnig
hedi fëën an dë bunu.
mad; out of one's wits.
ukelele
wan piki gitali sö.
ukelele.
ulevel
wan pei suti sii.
caramel.
ulo
wan siköö ka i sa go te i kisi zesde klas pampia.
higher elementary school.
ulster
langa djakiti u kötö ten.
long winter jacket.
ultiem
di lasiti wan.
ultimate.
ultimatum
di soni i musu du ee nasö soni fii o ko hogi.
ultimatum.
umlaut
di maaka kuma sindeki wojo de ta buta a so lëtë liba.
umlaut.
umpire
di sëmbë di ta böö di foloiti a bali pëë.
umpire.
unaniem
de tuu piki di wan fa.
unanimous.
uniek
an dë kuma dee otowan.
unique.
uniform
di bisi u di lö wooko dë nasö di siköu dë.
uniform.
unisex
a sa dë u womi ku mujëë tuu.
unisex.
upper ten
dee möön gudu sëmbë u di köndë.
upper ten.
uranium
wan u dee soni de ta tei ta mökisi ku otowan ta mbei soni, de ta mbei di soni de kai 'bom' ku ën.
uranium.
urbaan
a nama a fa de ta libi a wan foto kamian.
urbane.
urgent
a dë fanöudu fii musu du ën wantewante.
urgent.
urmen
dë fukafuka; ta booko hedi a soni.
worry; fret.
usance
2)
di fa de ta wooko ku ën.
usage.
2)
guwenti.
custom.
usurpatie
te i puu di sëmbë buta i seei nëën kamian.
usurpation.
Utopia
köndë de ta mëni a de hedi dendu ka hii soni ta waka bunu.
Utopia.
utopisch(e)
kuma i dë a wan kamian ka hii soni ta waka bunu.
utopian.
uur
juu; wan pisiten.
hour.
uwentwege
du da i; du a i në.
on your behalf.
Copyright © 2002